W bieżącym numerze prezentujemy kształcenie umiejętności opisanej w 15. obszarze działalności edukacyjnej przedszkola, określonej w podstawie programowej wychowania przedszkolnego jako: Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne. Propozycja dotyczy kształcenia następujących umiejętności: znajomości nazwy miejscowości, w której mieszka dziecko, znajomości ważnych instytucji i orientacji w funkcjach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka.
Dział: Edukacja przedszkolna
Rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego to jeden z celów edukacji w przedszkolu. Jak twierdzą Edyta Gruszczyk-Kolczyńska i Ewa Zielińska, „rozumowanie przyczynowo-skutkowe jest obecne w większości sytuacji, w których dziecko uczestniczy. Sztuka polega na tym, żeby je wydobyć i skłonić dziecko do dostrzeżenia związków przyczynowo-skutkowych”.
Od wielu lat w polskich palcówkach wychowania przedszkolnego organizowane były dodatkowe zajęcia z języka obcego dla dzieci. Uczestniczyły w nich dzieci na wniosek rodziców. Obecnie, za przyczyną zmian w podstawie programowej, przedszkole obowiązkowo powinno wykorzystywać naturalne sytuacje edukacyjne, aby dzieci mogły zbierać pierwsze doświadczenia budujące zainteresowanie dziecka językiem obcym nowożytnym.
Kim jest człowiek, dziecko, przedszkolak, uczeń przedstawiony w Rozporządzeniu Ministra Edukacji z dnia 14 lutego 2017 r.? Spróbujmy odpowiedzieć na to pytanie w odniesieniu do dzieci najmłodszych, przedszkolaków, dokonując analizy celu wychowania przedszkolnego w ujęciu antropologicznym, a także w wymiarze praktycznym.
Kilkuletnie dziecko uczy się właściwie przez cały czas. Wiedzione wrodzoną ciekawością świata z zapałem poznaje otoczenie. Robi to zgodnie ze swoimi możliwościami i potrzebami – emocjonalnie, wielozmysłowo, w ciągłym ruchu.
Jeden z obszarów z zakresu edukacji matematycznej, charakterystyczny dla edukacji przedszkolnej, to miara i mierzenie. Podczas realizowania tego zagadnienia dziecko ustala, co jest większe, co mniejsze, dokonuje pomiaru na różne sposoby, np.: dłonią, palcami, łokciem, krokami, stopą czy określonymi przedmiotami oraz porównuje długości, np.: pasków, sznurków, tasiemek, przedmiotów codziennego użytku. Ponadto dzieci zapoznają się w tym okresie z przyrządami służącymi do mierzenia (np. z linijką czy ekierką).
Oczekiwania wobec przedszkola
Oczekiwania to taka „lista życzeń”, które rodzice mają względem placówki, organizacji opieki i wychowania dzieci. Zadaniem placówki nie jest bezwzględna realizacja wszystkich oczekiwań (warto o tym pamiętać i podkreślać to w rozmowie z rodzicami), natomiast niezmiernie ważne jest, aby te oczekiwania poznać. Z jednej strony daje to rodzicom poczucie ważności i współuczestnictwa w życiu przedszkola, z drugiej – wskazuje placówce kierunki, w których może podążać.
Od 1 września 2017 r. wchodzi w życie nowe Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego. Pomimo wielu zmian w redakcyjnym układzie umiejętności, jakie powinno osiągnąć dziecko kończące wychowanie przedszkolne, warunków realizacji zadań podstawy programowej oraz zmian samego celu wychowania przedszkolnego, wiele umiejętności, które osiągają dzieci nie uległo zmianie. Dziecko musi być uspołecznione, aktywne poznawczo, musi radzić sobie z emocjami i być sprawne we wszystkich sferach rozwoju, aby móc realizować edukację na kolejnym jej etapie.
Czytanie książek bardzo pozytywnie wpływa na rozwój dziecka. Maluchy, które obcują ze światem literatury, mają lepsze kompetencje językowe i bogatszą wyobraźnię niż ich rówieśnicy, którzy nie sięgają po książki. Wielu rodziców lubi się chwalić w towarzystwie, że ich pociecha już odróżnia literki i próbuje samodzielnie czytać. Większość dzieci z entuzjazmem podchodzi do nauki czytania, jednak według statystyk w dorosłym wieku po książki sięgają tylko nieliczni. Czy da się coś zrobić, aby nasze dziecko nie wyrosło na „statystycznego Polaka”, który czyta zaledwie pół książki rocznie? Czy w dobie nowych technologii: atrakcyjnych gier, komputerów, tabletów i zabawek multimedialnych coś tak „staroświeckiego” jak książka jest w stanie przebić się do świadomości dziecka i być dla niego atrakcją? Czy my – dorośli – możemy coś zrobić, aby zainteresować dziecko światem książek? Możemy!
Zbliżają się wakacje, coraz więcej czasu spędzamy na świeżym powietrzu, letnie rodzinne wyjazdy przed nami... więc w tym numerze czytelnicy znajdą propozycje zabaw z kodowaniem do zorganizowania w terenie, jak również propozycje zabaw na pochmurne dni. Będą one idealną okazją do wspólnego rodzinnego kodowania z rodzicami, dziadkami, rodzeństwem, bo kodować można w każdych okolicznościach: w domu, w drodze na wakacje, nad morzem i w górach. Te same zabawy można też wykorzystać w przedszkolu podczas wakacyjnych dyżurów. Możemy bawić się w zespołach lub z całą grupą.
Baśnie, opowiadania i legendy towarzyszą ludzkości od zawsze, a szczególną rolę odgrywają zwłaszcza w życiu dzieci. Przekazywane z pokolenia na pokolenie, od wieków pozwalały najmłodszym zrozumieć otaczający ich świat, własne uczucia, relacje w rodzinie, dylematy i sprzeczności. Chociaż świat się zmienił, a naszą codzienność opanowała technika, wciąż jak dawniej jesteśmy tak samo podatni na działanie literatury.
Wakacje to doskonały czas na rozwijanie indywidualnych umiejętności i zdolności z różnych obszarów wiedzy. Nie musi być to okres bezproduktywny, ale twórczy czas przygotowujący do realizacji kolejnych, coraz bardziej wymagających i trudniejszych zadań w następnym roku edukacji. Winno się jednak pamiętać, trenując z dzieckiem nowe umiejętności (…) [ważne], by miało to formę zabawy. Umysł dziecka można ćwiczyć na różne sposoby: od zadań wykonywanych w książeczkach, przez zabawy plastyczne, aż po gry ruchowe (…). Opierając się na tym, co (…) dziecko lubi i co je angażuje, wzmacniasz jego predyspozycje rozwojowe i umożliwiasz pełny rozwój potencjału, który w nim drzemie”.