Podobne słowa padają w przedszkolach, szkołach, poradniach i gabinetach psychologicznych. Nieśmiałością tłumaczy się wiele zachowań, a zarazem w jej przezwyciężeniu upatruje się panaceum na wszelkie trudności w kontaktach społecznych. Czy jednak na pewno tak jest? Czy odpowiednio rozumiemy, czym jest nieśmiałość? A jeśli tak, czy wiemy, jak z nią pracować i jak wspierać rozwój przedszkolaka?
Dział: Temat numeru
Edukacja włączająca to podejście w kształceniu i wychowywaniu uczniów, które uwzględnia ich indywidualne potrzeby edukacyjne i rozwojowe. W razie konieczności uczniom takim zapewniane jest wsparcie specjalistów umożliwiające im rozwój, uczestnictwo w grupie i życiu społeczności. Ideą edukacji włączającej jest zapewnienie wsparcia możliwie najbliżej ucznia, wykorzystując jego osobisty potencjał, a także zasoby tkwiące w otaczającym go środowisku.
Pandemia, a szczególnie jej początek, była czasem bardzo stresującym nawet dla nas, dorosłych. Nie wiedzieliśmy, co będzie, jakie zagrożenie niesie ze sobą ten nowy patogen. Nie mieliśmy żadnych zasobów z własnego doświadczenia, aby poradzić sobie z tą niewiadomą. W odróżnieniu od dorosłych dzieci rozwojowo mają mniejsze możliwości konstruktywnego poradzenia sobie z sytuacją kryzysową oraz niższy poziom samoświadomości – rozpoznawania własnych stanów psychicznych i emocjonalnych oraz przekazania ich dorosłym. Dziecku trudniej powiedzieć, „co mi jest”, i określić, „co może mi pomóc”.
Ruchy migracyjne są powszechnym zjawiskiem, które od wielu lat można zaobserwować na terenie naszego kraju, jednak w wyniku wojny w Ukrainie liczba obcokrajowców przybywających do Polski, a wraz z nimi uczęszczających do przedszkoli dzieci, wzrasta z dnia na dzień. W efekcie, z doświadczeniem migracyjnym muszą zmierzyć się nie tylko mali uchodźcy, ale też ich przedszkolni wychowawcy.
Przedszkole to wyjątkowa przestrzeń do rozwoju dzieci. Codziennie – poprzez ukierunkowane propozycje i zadania, jakie nauczyciel stawia przed wychowankami – są one otoczone czułą opieką i baczną troską o dobrostan. Nie inaczej musi być teraz, w sytuacji nadzwyczajnej, gdy na oczach całego świata rozgrywa się dramat w Ukrainie, a do Polski przybywają uchodźcy.
Wiosna to czas, którego wszyscy wypatrujemy z utęsknieniem. Mamy ochotę schować do szafy zimowe ubrania i włożyć coś znacznie lżejszego. Zachwycić się kolorami i odgłosami wiosennej przyrody, wyruszyć na dłuższy spacer. Wiosna to także doskonała pora do prowadzenia obserwacji przez dzieci w bezpośrednim kontakcie z otaczającą je przyrodą. Budzący się do życia świat roślin i zwierząt jest wielce inspirujący dla małych obserwatorów przyrody, także sama pogoda jest wielce interesująca.
Szczęśliwe dzieci to dzieci, które czują się akceptowane i które budują bezpieczne relacje z bliskimi im osobami. Poczucie bezpieczeństwa daje dziecku możliwość wyciszenia i pozwala na wykształcenie się umiejętności samokojenia, a także rozwija ciekawość oraz chęć poznawania świata i samego siebie. Młody człowiek potrzebuje bezwarunkowej miłości, wsparcia, życzliwości, uznania, a przede wszystkim relacji z bliskimi, zbudowanych na zaufaniu. Niezwykle ważne jest, by dzieci były obserwatorami sytuacji, w których dorośli budują relacje w oparciu o szacunek, zgodę i wzajemne zrozumienie, ponieważ dzieci uczą się przez modelowanie. Dlatego to właśnie szczęśliwi dorośli wychowują szczęśliwe dzieci.
Pierwsze kroki dziecka na drodze jego społecznego rozwoju zwykle wiążą się z doświadczaniem różnic. Przebywając w przedszkolu, w grupie, bawiąc się na placu zabaw, towarzysząc mamie w zakupach, zjadając deser w restauracji, dzieci mają możliwość spotykania i obserwacji ludzi o różnym wyglądzie, statusie, prezentujących różne zachowania czy zwyczaje. Najczęściej u naszych najmłodszych przedszkolaków nie zauważamy objawów niechęci i braku zrozumienia dla „odmienności” spotykanych ludzi, co najwyżej zaciekawienie. Zdarza się bardzo często, że w takiej postawie są daleko przed swoimi rodzicami. Dzieci nie rodzą się bowiem z negatywnymi przekonaniami co do różnic. Są ufne, akceptujące i tolerujące. Nie przywiązują wagi do tego, jak kto wygląda, w co jest ubrany, jakie ma zabawki. Dlatego też zanim „nasiąkną” przekonaniami środowiska, w którym będą się wychowywały, warto wesprzeć je w umiejętności akceptacji odmienności.
Czyste powietrze jest niezbędne do życia ludzi, zwierząt i roślin. To właśnie ono sprawia, że możemy swobodnie oddychać i cieszyć się pięknem otaczającej nas przyrody. Wszyscy wiemy i rozumiemy, że dobra jakość powietrza jest bezcenna dla całej planety. W projekcie „Smog” chciałabym zapoznać dzieci ze źródłami pochodzenia smogu oraz sposobami zapobiegania dalszemu pogarszaniu się jakości powietrza. Będziemy sprawdzać, czy powietrze wokół nas jest czyste, i obserwować widoczność obranego obiektu przez kilka kolejnych dni. Założymy album fotograficzny, tak więc… będzie ciekawie.
Osoba wysoce wrażliwa doświadcza świata inaczej niż inni. Ze względu na biologiczne różnice, z którymi się urodziła, jest bardziej świadoma pewnych odmienności, a także głęboko przetwarza informacje. Jak wspierać taką osobę, jeśli znajduje się w grupie dzieci o innym stopniu wrażliwości? Czy można ułatwić jej funkcjonowanie, by jej rozwój przebiegał prawidłowo?
Arteterapia, czyli terapia poprzez sztukę, jest metodą coraz częściej wykorzystywaną w pracy z dzieckiem. Formy aktywności artystycznej pozwalają zajrzeć w głąb duszy, dotrzeć do najbardziej skrytych uczuć. Za pomocą sztuki można komunikować się z otoczeniem, przekazywać emocje, które ciężko jest wyrazić w sposób werbalny. Dzieła sztuki wytwarzane przez człowieka są odbiciem jego wewnętrznych potrzeb, uczuć, skrytych myśli, ale i lęków, które im towarzyszą. Sztuka rozwija sferę emocjonalną człowieka, ale również kształtuje jego wyobraźnię, estetykę. Za pomocą form artystycznych można kształtować swój światopogląd, stawić czoło lękom, emocjom, z którymi nie jesteśmy w stanie sobie poradzić.