Pojawienie się młodszego rodzeństwa w rodzinie sprawia, że starszy brat lub siostra traci uprzywilejowaną pozycję w domu. Wiąże się to z doświadczaniem różnych emocji – od ekscytacji z posiadania rodzeństwa, po zazdrość i złość wywołane obecnością nowego członka rodziny, który cały czas znajduje się w centrum uwagi wszystkich osób. Trudne emocje przedszkolaka nie zawsze są dostrzegane i rozumiane przez opiekunów, którzy od teraz dzielą swoją uwagę i opiekę pomiędzy dwójkę dzieci. Powoduje to niedosyt u starszego dziecka, którego potrzeby nie są już zaspokajane w takim stopniu, jak to było dotychczas. Dlatego nową sytuację może odczuwać jako odrzucenie i myśleć, że nie jest już kochane.
POLECAMY
Co myśli o sobie przedszkolak, który widzi, że wszyscy wokół niego wyrażają radość oraz okazują wiele pozytywnych uczuć nowemu dziecku, a tylko on odczuwa smutek, złość, frustrację lub bezsilność? Najprawdopodobniej towarzyszy mu poczucie straty oraz osamotnienia. Jego reakcją na zmianę sytuacji jest wybór jednej z możliwych dróg: wycofuje się, zamyka w sobie albo wręcz przeciwnie – zaczyna przejawiać zachowania buntownicze lub agresywne, może również oczekiwać opieki analogicznie jak młodsze rodzeństwo: karmienia, noszenia na rękach, ubierania, zakładania pieluch lub wysadzania na nocnik. Poczucie bycia najważniejszą osobą dla rodziców miało dla dziecka kluczowe znaczenie. Jeśli przedszkolak teraz współdzieli rodziców z młodszym bratem lub siostrą, prawdopodobnie może się z tym bardzo źle czuć.
Niezaspokojone potrzeby dziecka mogą skutkować doświadczaniem przez nie wielu trudnych emocji oraz przejawiać się poprzez trudne zachowania, w tym agresywne. Zachowania agresywne mogą być skierowane w stronę młodszego rodzeństwa, rodziców, samego siebie, a także rówieśników w przedszkolu. Oczekiwanie od syna lub córki, że będą odczuwali same pozytywne emocje, tylko potęguje uczucie frustracji. Podobny efekt może przynieść nadmierne zachęcanie dziecka do pomocy przy niemowlaku albo odwracanie jego uwagi od codziennych spraw rodziny poprzez angażowanie go do różnych aktywności poza domem.
Trudny czas dla przedszkolaka
Choć wielu rodziców bardzo starannie przygotowuje swoje dzieci na spotkanie z nowym członkiem rodziny, to jednak życie weryfikuje nawet najlepsze scenariusze. Dziecięcą integralność trzeba chronić i dbać o nią, a nie programować zgodnie z własnymi oczekiwaniami. Dziecko ma prawo do tego, aby wbrew życzeniom dorosłych wyrażać swoje niezadowolenie ze zmiany, która nastąpiła, okazywać złość z powodu niezaspokajanych w wystarczającym dla niego stopniu potrzeb oraz ignorowania jego pragnień. Dziecko bardzo chce czuć się nadal najważniejsze w relacji ze swoimi rodzicami, dlatego walczy o ich uwagę.
W trudnym dla siebie czasie przedszkolak na różne sposoby stara się...