Autor: Monika Litwinow
Nauczyciel akademicki przedmiotów tj. Bajkoterapia, drama, literatura dziecięca, zooterapia, kynoterapia na uczelniach wyższych i prywatnych szkołach. Właścicielka, założycielka i terapeutka Centrum Terapii i Edukacji Bajarnia. Praktyk bajkoterapii indywidualnej i w grupie.
Jesienne chłody powoli ustępują miejsca pierwszym przymrozkom. Po pięknej, złotej jesieni mamy w zwyczaju żegnać się z lasem i wracamy do niego dopiero wiosną. Mokry śnieg nie zachęca do pieszych wycieczek, tym bardziej po opadnięciu liści, gdy odnosimy wrażenie, że nastał czas zimowania, ciszy i bierności. Nic nie skłania do spacerów między drzewami. Tymczasem przed zimą dochodzi do wielu ważnych transformacji zarówno flory, jak i fauny, które uczą konsekwencji zmian pór roku, porządku panującego w naturze i ciągów przyczynowo- -skutkowych rządzących światem roślin i zwierząt.
Od początku XXI w. naukowcy w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej prowadzą badania nad efektami regularnego (w trakcie zajęć w placówce 5–15 min dziennie) praktykowania jogi przez najmłodszych w programie Yoga Ed. Zebrane od setek dzieci i ich rodziców wywiady wykazały, co następuje: uczestnicy przejawiali znaczną poprawę emocjonalnej i psychospołecznej jakości życia, radzenia sobie ze stresem, uwagi, koncentracji, poczucia własnej wartości, dobrego samopoczucia fizycznego, codziennego zachowania, samooceny oraz wyników w nauce.
Dawno, dawno temu za siedmioma górami, za siedmioma rzekami człowiek był bardzo blisko związany z lasem. Później zaczął budować osady, wioski, miasteczka, aż w końcu zamieszkał w betonowej aglomeracji, z niewielkimi skrawkami zieleni i roślinami w doniczkach na parapetach. Zapomniał, że obcowanie z drzewami i przyrodą było jego naturalnym środowiskiem, w którym żył od setek tysięcy lat, wśród czynników i zjawisk niezbędnych dla jego zdrowia fizycznego i psychicznego.
Scenariusz zajęć rozwijających empatię wobec zwierząt dla grupy przedszkolnej z Psem Plamkiem
Skąd się bierze pewność siebie? Określa się ją jako cechę przez wielu uznawaną za wpisaną w nasz charakter od urodzenia. Jedni są nieśmiali, drudzy przebojowi. Część z nas chętnie wychodzi na pierwszy plan, przejmuje stery, podejmuje inicjatywy, inni wolą spokój społeczny, wygodę strefy komfortu, ostrożność i zapobiegliwość. Czy pewność siebie jest zarezerwowana tylko dla tej pierwszej grupy?
Podczas spotkań bajkoterapeutycznych, kynoterapeutycznych oraz treningu umiejętności społecznych w placówkach przedszkolnych coraz częściej spotykam się z poczuciem bezradności zarówno u nauczycieli, jak i u podopiecznych. Od dwóch lat mierzymy się ze skutkami światowej pandemii, a w pierwszym kwartale tego roku wybuchła wojna u naszych wschodnich sąsiadów. Dzieci nas obserwują, słuchają i zadają wiele pytań. Zarówno te, jak i inne, bardziej jednostkowe wydarzenia sprawiają, że coraz częściej powinniśmy kierować swoją uwagę wychowawczą i edukacyjną w stronę radzenia sobie z trudnymi emocjami. Choć bezradność jest indywidualnym uczuciem, lekarstwem na nie może się okazać współdziałanie i wzajemne wsparcie w grupie przedszkolnej.
Jako nauczyciele wychowania przedszkolnego kierujemy się w swojej pracy celami tożsamymi z wyobrażeniami o naszych podopiecznych, kiedy już dorosną. Pragniemy, by byli odważni, pełni pasji, kreatywni, dobrzy, uczciwi, serdeczni, życzliwi, wykształceni, aby podejmowali słuszne decyzje i aby spełniali swoje marzenia. Z jednej strony życzymy im tego w dniu, w którym opuszczają przedszkolne mury, z drugiej myślimy o tym od pierwszego dnia ich pobytu w naszej grupie. Równocześnie mamy nadzieję, że te same dzieci nie przysporzą nam zbyt wielu trosk i nerwów, a co za tym idzie – będą prospołeczne, otwarte i cierpliwe.
Każdy nauczyciel wychowania przedszkolnego wykonuje swój zawód ze świadomością niesamowitej wagi tego jakże ważnego etapu edukacyjnego w życiu człowieka. Dzięki specyfice naszej profesji rozumiemy zmagania kilkulatka z rozstaniem z rodzicami, myciem rąk, frustracją, wszystkimi pierwszymi i samodzielnymi czynnościami. Obserwujemy wielkie kroki małych ludzi każdego dnia, niekiedy przez całą, kilkudziesięcio- letnią karierę zawodową. Naszym zadaniem jest zrozumienie, wspieranie i pomoc w jak najlepszym rozwoju fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym. I chociaż nasza sprawczość wydaje się wszechobecna w życiu przedszkolaka, aranżujemy sytuacje, w których pozostawiamy mu miejsce na rozwój bez naszego udziału, za to w interakcji z innymi rówieśnikami.
W poprzednich rozważaniach poświęciliśmy wiele miejsca społecznemu wymiarowi treningu umiejętności społecznych dzieci w przedszkolu. Choć może dziwić temat związany z postrzeganiem własnej osoby, jest on niezbędnym elementem rozwoju wszelkich kompetencji interpersonalnych nie tylko u najmłodszych, ale też u ludzi w każdym wieku. Jak mamy sobie radzić ze sporami z innymi, jeżeli brak nam asertywności i pewności siebie? Jak podejmować etycznie trudne decyzje, kiedy nasz kręgosłup moralny jest wątły? Czy dziecko będzie potrafiło wyznać, kto mu robi krzywdę, jeżeli nie będzie rozumiało swojego prawa do bezpieczeństwa i autonomii? Czy zależy nam na tym, aby maluch był bezwzględnie posłuszny, czy świadomy, racjonalny i przede wszystkim szczęśliwy?