„Test pianki” a umiejętność odroczonej gratyfikacji

Decyzja, czy chcemy posiadania czegoś zaraz, za wszelką cenę, czy może jesteśmy w stanie zdobyć się na wysiłek, by otrzymać coś bardziej wartościowego za jakiś czas – bliżej nieokreślony – staje się dla nas kwestią często trudną do rozważenia. W jej podjęciu może nam pomóc umiejętność powstrzymania się od natychmiastowego sięgnięcia po małą nagrodę czy zrealizowania swojej zachcianki po to, by otrzymać większą nagrodę w późniejszym terminie. 

Taka umiejętność w terminologii psychologicznej określana jest mianem odroczonej gratyfikacji lub odroczonej satysfakcji. 

Proces kształtowania samokontroli oraz wykorzystania umiejętności odraczania gratyfikacji badał w latach 60. ubiegłego wieku prof. Walter Mischel z Uniwersytetu Stanforda. Przeprowadził on „test pianki” zwany „marshmallow test” od nazwy miękkiego słodkiego przysmaku uwielbianego przez dzieci. 

Na czym polegało samo badanie? 

• Do odosobnionego pomieszczenia, w którym przy stoliku siedziało dziecko w wieku 4–6 lat, wchodziła osoba badająca i składała następującą propozycję: „Daję ci teraz jedną piankę. Możesz ją zjeść od razu, ale jeśli poczekasz chwilę i jej nie zjesz, przyniosę ci jeszcze jedną”.
• Podczas gdy badacz przebywał poza pomieszczeniem, słodka pianka leżała na stole, tuż pod nosem dziecka, stanowiąc pokusę. 
• Zgodnie z przewidywaniami dzieci miały ogromny kłopot z opanowaniem pokusy zjedzenia pianki od razu, a tym samym z podjęciem optymalnej dla nich decyzji. W rezultacie część z nich konsumowała smakołyk od razu.
• Podczas eksperymentu dzieci mogły skorzystać z dzwonka, na  którego dźwięk do pomieszczenia wracał badacz. W tym momencie mogły zjeść jedną piankę. 
• Dzieci, które wykazały się umiejętnością oparcia się pokusie i potrafiły odroczyć chwilową przyjemność, cierpliwie czekając na badacza, otrzymywały większą nagrodę – w postaci możliwości zjedzenia dwóch pianek. 

Profesor Mischel „tłumaczył mechanizm odraczania graty...