Obudzić w sobie pasję

Wrozumieniu potocznym „pasja” jest dla nas synonimem hobby lub ulubionego zajęcia, zainteresowania, upodobania, zamiłowania do czegoś. Odnosimy ją do przeróżnych aktywności – uczenia się nowych rzeczy, pogłębiania wiedzy w wybranej dziedzinie, kolekcjonowania przedmiotów, doświadczeń, zajmowania się wybraną czynnością itd. W psychologii „pasja” to kategoria niejednoznaczna. Definiowana jest najczęściej w kontekście motywacji (intensyfikuje aktywność człowieka, ukierunkowuje go i pobudza do działania) lub emocji (obok fascynacji, entuzjazmu, zadziwienia, zaciekawienia jest przyjemnym stanem emocjonalnym). Zatem pasję można rozumieć jako silną potrzebę działania w określonym kierunku, skłonność do aktywności, którą lubimy i uważamy nie tylko za przyjemną, ale również na tyle ważną, że jesteśmy skłonni poświęcić jej czas i energię. 

Australijski psycholog Robert J. Vallerand wyróżnia dwa rodzaje pasji, jakich możemy doświadczać: harmonijną i obsesyjną¹. Oznacza to, że pasja może mieć dla nas zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. Pasja harmonijna jest związana z wewnętrzną potrzebą działania. Możemy ją swobodnie wybrać i kontrolować czas, który na nią poświęcimy. Uznajemy ją za istotną i integralną część życia – dzięki niej budujemy swoją tożsamość oraz pozytywne poczucie własnej wartości. Pozostaje ona w harmonii z innymi naszymi zajęciami i obowiązkami. Daje przyjemność i satysfakcję, przyczynia się do utrzymania dobrego samopoczucia i nastroju. Pozwala doświadczyć przyjemnego stanu silnego skupienia na zadaniu i zaangażowania w jego realizację. Pasja obsesyjna wiąże się z wewnętrzną presją, z przymusem, aby działać i ją realizować. Krok po kroku przejmuje ona kontrolę nad naszym życiem. Może prowadzić do zaniedbywania pracy, zdrowia, relacji z innymi ludźmi. Po pewnym czasie zaczyna przytłaczać, powoduje frustrację, bezradność, wywołuje inne nieprzyjemne emocje. Czasami staje się uzależnieniem ze wszystkimi jego negatywnymi konsekwencjami.

Co zrobić, kiedy nie udało nam się jeszcze znaleźć pasji? Po pierwsze, warto pamiętać, że może ona pojawić się na każdym etapie naszego życia. Po drugie, że nie jest zarezerwowana jedynie dla dziwaków czy wąskiego grona utalentowanych i wybitnych ludzi. Może być dostępna dla każdego, ale trzeba dołożyć starań, aby trafić na jej ślad. 

Wrócić do dzieciństwa

Poszukiwanie prawdziwej pasji jest czasami jak praca archeologa – trzeba zagłębić się w przeszłość, zebrać strzępki śladów, wydobyć zapomniane informacje, skojarzyć fakty, pogłówkować i wyciągnąć wnioski. Takiej analizie warto poddać wspomnienia z dzieciństwa. Czasem trzeba po nie sięgnąć naprawdę głęboko. Przypomnieć sobie czasy, kiedy coś nas po prostu fascynowało, coś lubiliśmy robić lub o czymś marzyliśmy i nie przejmowaliśmy się, co inni o tym pomyślą, czy będzie to dla nas do czegoś przydatne, opłacalne, czy jest w tym jakiś większy sens. 

Nie zawsze powrót do dzieciństwa kończy się odnalezieniem pasji. Częstokroć życie zmienia nas na tyle, że to, co wcześniej było najbardziej zajmujące na świecie, teraz nie wydaje się pociągające w najmniejszym stopniu. Warto jednak przenosić się w ten czas myślami. Chociażby po to, aby przypomnieć sobie, jakim stanem umysłu potrafi być entuzjazm i że można wierzyć, iż nie ma ograniczeń i wszystko jest możliwe.