Kiedy jesteśmy dziećmi, interesuje nas wszystko – pasja, ciekawość i entuzjazm towarzyszą nam na każdym kroku. Jako dorośli wszystko już wiemy, niewiele potrafi nas zaskoczyć czy porwać do reszty. Jako dorośli nie zawsze znajdujemy w życiu pasję, choć zazwyczaj większość z nas chciałaby ją mieć. Co zrobić, aby tak się stało?
Wrozumieniu potocznym „pasja” jest dla nas synonimem hobby lub ulubionego zajęcia, zainteresowania, upodobania, zamiłowania do czegoś. Odnosimy ją do przeróżnych aktywności – uczenia się nowych rzeczy, pogłębiania wiedzy w wybranej dziedzinie, kolekcjonowania przedmiotów, doświadczeń, zajmowania się wybraną czynnością itd. W psychologii „pasja” to kategoria niejednoznaczna. Definiowana jest najczęściej w kontekście motywacji (intensyfikuje aktywność człowieka, ukierunkowuje go i pobudza do działania) lub emocji (obok fascynacji, entuzjazmu, zadziwienia, zaciekawienia jest przyjemnym stanem emocjonalnym). Zatem pasję można rozumieć jako silną potrzebę działania w określonym kierunku, skłonność do aktywności, którą lubimy i uważamy nie tylko za przyjemną, ale również na tyle ważną, że jesteśmy skłonni poświęcić jej czas i energię.
POLECAMY
Australijski psycholog Robert J. Vallerand wyróżnia dwa rodzaje pasji, jakich możemy doświadczać: harmonijną i obsesyjną1. Oznacza to, że pasja może mieć dla nas zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. Pasja harmonijna jest związana z wewnętrzną potrzebą działania. Możemy ją swobodnie wybrać i kontrolować czas, który na nią poświęcimy. Uznajemy ją za istotną i integralną część życia – dzięki niej budujemy swoją tożsamość oraz pozytywne poczucie własnej wartości. Pozostaje ona w harmonii z innymi naszymi zajęciami i obowiązkami. Daje przyjemność i satysfakcję, przyczynia się do utrzymania dobrego samopoczucia i nastroju. Pozwala doświadczyć przyjemnego stanu silnego skupienia na zadaniu i zaangażowania w jego realizację. Pasja obsesyjna wiąże się z wewnętrzną presją, z przymusem, aby działać i ją realizować. Krok po kroku przejmuje ona kontrolę nad naszym życiem. Może prowadzić do zaniedbywania pracy, zdrowia, relacji z innymi ludźmi. Po pewnym czasie zaczyna przytłaczać, powoduje frustrację, bezradność, wywołuje inne nieprzyjemne emocje. Czasami staje się uzależnieniem ze wszystkimi jego negatywnymi konsekwencjami.
Sprawdź, czy twoja pasja jest harmonijna czy obsesyjna: Pomyśl o swojej pasji i zastanów się, czy zgadzasz się bardziej ze stwierdzeniami z lewej kolumny (pasja harmonijna), czy z prawej (pasja obsesyjna). |
|
|
|
Co zrobić, kiedy nie udało nam się jeszcze znaleźć pasji? Po pierwsze, warto pamiętać, że może ona pojawić się na każdym etapie naszego życia. Po drugie, że nie jest zarezerwowana jedynie dla dziwaków czy wąskiego grona utalentowanych i wybitnych ludzi. Może być dostępna dla każdego, ale trzeba dołożyć starań, aby trafić na jej ślad.
Wrócić do dzieciństwa
Poszukiwanie prawdziwej pasji jest czasami jak praca archeologa – trzeba zagłębić się w przeszłość, zebrać strzępki śladów, wydobyć zapomniane informacje, skojarzyć fakty, pogłówkować i wyciągnąć wnioski. Takiej analizie warto poddać wspomnienia z dzieciństwa. Czasem trzeba po nie sięgnąć naprawdę głęboko. Przypomnieć sobie czasy, kiedy coś nas po prostu fascynowało, coś lubiliśmy robić lub o czymś marzyliśmy i nie przejmowaliśmy się, co inni o tym pomyślą, czy będzie to dla nas do czegoś przydatne, opłacalne, czy jest w tym jakiś większy sens.
Ćwiczenie:
Przypomnij sobie siebie z czasów dzieciństwa. Możesz przywołać wspomnienia z przedszkola, szkoły podstawowej, szkoły ponadgimnazjalnej. Dokończ każde z poniższych zdań. Staraj się nie zastanawiać nad żadnym z nich dłużej. Najlepiej zapisz pierwsze swoje skojarzenie.
Moją ulubioną zabawą w dzieciństwie było…
Dużą radość w dzieciństwie sprawiało mi robienie…
Moja ulubiona zabawka to…
Najlepsza książka, jaką czytałem w szkole, to…
Najlepszy film, który oglądałem w dzieciństwie, to…
Kiedy byłem dzieckiem, marzyłem, żeby robić…
W dzieciństwie marzyłem, aby być…
Kiedy byłem dzieckiem, cały dzień potrafiłem…
Jako dziecko bardzo lubiłem…
Jako młoda osoba nigdy nie miałem okazji spróbować, chociaż bardzo chciałem…
Kiedy byłem dzieckiem, miałem talent do…
Kiedy byłem dzieckiem, brakowało mi…
Pięć moich dziecięcych osiągnięć to…
Pięć pozytywnych cech, które lubiłeś w sobie, kiedy byłeś dzieckiem, to…
Jakie wnioski o zapomnianych pasjach możesz wyciągnąć ze swoich odpowiedzi? Czy któreś ze starych zainteresowań wydaje ci się nadal atrakcyjne? Czy jesteś gotowy, aby sprawdzić, czy może stać się ono twoją pasją?
Nie zawsze powrót do dzieciństwa kończy się odnalezieniem pasji. Częstokroć życie zmienia nas na tyle, że to, co wcześniej było najbardziej zajmujące na świecie, teraz nie wydaje się pociągające w najmniejszym stopniu. Warto jednak przenosić się w ten czas myślami. Chociażby po to, aby przypomnieć sobie, jakim stanem umysłu potrafi być entuzjazm i że można wierzyć, iż nie ma ograniczeń i wszystko jest możliwe.
Zapytaj | |
siebie: | bliską ci osobę, która dobrze cię zna: |
Odpowiadaj na powyższe pytania bez pośpiechu, w ciszy i spokoju. Na formułowanie odpowiedzi przeznacz nawet dwie lub trzy godziny. |
Zastanów się, jakie jeszcze pytania możesz zadać wybranej przez ciebie osobie. Zadbaj, aby podczas tej rozmowy powstrzymać się przed komentowaniem jej odpowiedzi. |
Zapytać siebie i innych
Tym, co najbardziej stymuluje nas do myślenia i znajdowania odpowiedzi, są pytania. Dzięki pytaniom w naszym mózgu wydzielają się neuroprzekaźniki, dzięki którym zachodzi proces rozwoju i uczenia się. Pytania o to, co mogłoby być naszą pasją, możemy zadawać samym sobie. Możemy też pytać o to innych.
Zapytanie siebie lub innych to dopiero połowa sukcesu. Równie ważne jest, aby uważnie wsłuchać się w otrzymane odpowiedzi, z ciekawością przyjąć informacje zwrotne i na spokojnie przemyśleć, co z nich wynika.
Popróbować
Poszukując tego, co może nas zainteresować, nie wystarczy jedynie zastanawiać się nad tym,...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań magazynu "Wychowanie w Przedszkolu"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!