Krok pierwszy: Sprawdź, czy prokrastynacja to twój problem
Chociaż prokrastynacja jest uważana za zaburzenie, nie ma wystandaryzowanych i znormalizowanych narzędzi diagnostycznych, aby móc ją rozpoznać. Można jednak sprawdzić, czy odwlekanie w naszym wydaniu zaczyna stanowić problem.
POLECAMY
Przeczytaj uważnie kolejne stwierdzenia i odnieś się do każdego z nich, zaznaczając odpowiedź „tak” lub „nie”. Odpowiedź „tak” wybierz wtedy, gdy dane problematyczne zachowanie jest u ciebie obecne i przeszkadza w twoim życiu. Odpowiedź „nie” będzie bardziej właściwa, jeśli nie zachowujesz się w dany sposób albo takie zachowanie nie przysparza ci dodatkowych problemów. W swoich odpowiedziach bądź szczery.
Stwierdzenia |
tak |
nie |
---|---|---|
Często odkładam wykonanie różnych swoich obowiązków na następny dzień lub na bliżej nieokreślone „później” |
||
Odwlekam rozpoczęcie różnych zadań do ostatniego dnia, do ostatniej chwili |
||
Zazwyczaj nie udaje mi się zrealizować wszystkich zadań, jakie zaplanowałem zrobić danego dnia |
||
Często zarzucam sobie, że za różne swoje obowiązki nie zabrałem się znacznie wcześniej |
||
Jeśli nie przepadam za daną czynnością, czekam z zabraniem się za nią, aż będę miał wenę albo „odpowiedni nastrój” |
||
Często zdarza mi się wykonywać zadania z kilkudniowym opóźnieniem |
||
Kiedy zbliża się termin wykonania jakiegoś mojego zobowiązania, wtedy często zajmuję się rzeczami z nim niezwiązanymi |
||
Zazwyczaj mam problem, aby zacząć pracę, kiedy czeka mnie wiele zadań do wykonania |
||
Złoszczę się na siebie za to, że wiele rzeczy w życiu rozpoczynałem i niewiele z nich doprowadziłem do końca |
||
Kiedy czeka mnie bardziej złożona praca, nie umiem określić, czym powinienem zająć się w pierwszej kolejności |
||
Zwlekam z podjęciem zbyt wielu decyzji, dotyczących różnych spraw |
||
W mojej przestrzeni (domu, gabinecie, sali) panuje zwykle chaos, a ja obiecuję sobie, że niedługo zrobię z tym porządek |
||
Myślę, że w moim życiu brakuje konkretnego celu lub celów |
||
W wielu sytuacjach mam poczucie, że zdążę z nawałem pracy, a potem okazuje się, że się przeliczyłem ze swoimi możliwościami |
||
Zazwyczaj kumulują mi się wcześniej niewykonane obowiązki i wówczas jestem do tego stopnia przytłoczony, że zupełnie sobie odpuszczam |
||
Mam bardzo silne przekonanie, że najefektywniej pracuję, kiedy robię coś „na ostatnią chwilę” |
||
Zdarza się, że przygotowuję się do jakiegoś działania z taką drobiazgową skrupulatnością, że w końcu nie mam czasu na samo jego przeprowadzenie |
||
Często zdarza się, że nie mogę zabrać się do czegoś, co powinienem zrobić, i przeżywam stres nieproporcjonalny do skali trudności tego zadania |
||
Myślę, że gdybym się bardziej zmobilizował, mógłbym dokonać w życiu różnych ważnych rzeczy |
||
Mój duży problem to brak wytrwałości i szybkie zniechęcanie się |
||
Zdecydowanie za dużo czasu tracę na gadanie, a za mało poświęcam na robienie |
||
Suma: |
Policz, ile razy zaznaczyłeś odpowiedź „tak”.
■ Jeśli masz 7 lub mniej odpowiedzi „tak”:
Prokrastynacja to nie jest twój problem. Na ogół wykonujesz swoje zadania bez zbędnego zwlekania i odkładania na później. Oczywiście, czasami przytrafiają ci się takie sytuacje, że ci ciężko, że ci się nie chce, że czujesz demobilizację i zniechęcenie, jednak nie wpływa to znacząco na realizację twoich większych lub mniejszych celów i marzeń. Pamiętaj, że w razie dyskomfortu możesz poprawić swoje umiejętności związane z zarządzaniem czasem. To sprawi, że zaległości nie będą zabierać twojego czasu na odpoczynek i z bliskimi, a ty będziesz mieć mniej stresu.
■ Jeśli masz między 8 a 14 odpowiedzi „tak”:
Masz problem z odwlekaniem, ale nie jest to jeszcze prokrastynacja. Zbyt często swoje działania wykonujesz na ostatnią chwilę. I choć przysparza ci to wiele stresu, i choć obiecujesz sobie, że to ostatni raz i następnym razem będziesz bardziej zorganizowany, nie dotrzymujesz złożonej sobie lub innym obietnicy. Praca nad motywowaniem samego siebie, wyznaczaniem celów, lepszym planowaniem i zarządzaniem własnym czasem powoli staje się dla ciebie koniecznością.
■ Jeśli masz 15 lub więcej odpowiedzi „tak”:
To już nie przelewki, masz poważny problem z prokrastynacją. Większość zadań realizujesz na ostatnią chwilę, daleko po terminie lub rezygnujesz z nich zupełnie. To sprawia, że nie tylko ty masz wiele kłopotów, ale również i inni zaczynają narzekać na współpracę z tobą. Żyjesz w nieustannym poczuciu, że w końcu coś zmienisz, ale nie podejmujesz żadnych starań, aby to zrobić. Przez to tracisz czas i różne możliwości i szanse, jakie daje ci los. Możesz dalej wierzyć, że któregoś wspaniałego dnia to się odmieni. Albo poszukać dla siebie wsparcia we wprowadzeniu choćby najmniejszej zmiany.
Krok drugi: Poszukaj przyczyn swojej prokrastynacji
Psycholodzy opisują wiele czynników ryzyka, które mogą doprowadzić do pojawienia się prokrastynacji. Wśród nich wymieniają niektóre z naszych przekonań, zachowań, emocji oraz deficytów. Warto uważnie się im przyjrzeć, aby sprawdzić, czy przypadkiem nie utrwalają one w naszym zachowaniu patologicznego zwlekania.
Co to oznacza? |
Co ty na to? |
||
---|---|---|---|
Przepracowywanie się |
Nasz organizm działa według naturalnych rytmów, na które składa się czas aktywności i okresy regeneracji. Jeśli zaburzymy ten porządek i doprowadzimy do przepracowywania się, zaczniemy doświadczać pewnych ograniczeń, a wśród nich utraty sił i motywacji |
|
|
Perfekcjonizm |
Perfekcjonizm w działaniu to drobiazgowe wykonywanie wszystkich, również tych mało istotnych zadań. To ogromny koszt energetyczny, nieustanne niezadowolenie z efektów i oddalanie się od wyznaczonego celu |
|
|
Nadmiar |
Nie ulega wątpliwości, że planowanie jest potrzebne, ale jeśli niemalże cały czas Ciągłe analizowanie i udoskonalanie planów zabija motywację i kończy się zwlekaniem |
|
Czy któreś z powyższych zachowań jest u ciebie obecne i może prowadzić do prokrastynacji? Jeśli tak, jakie możesz przedsięwziąć środki zaradcze?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Przekonania o sobie
Co to oznacza? |
Co ty na to? |
||
---|---|---|---|
Niska |
egatywne rozmowy wewnętrzne pełne deprecjonowania siebie, zaniżania poczucia własnej wartości, dewaluacji siebie i swoich umiejętności mogą w naturalny sposób doprowadzić do utraty chęci działania |
|
|
Wyśrubowane |
Wyznaczanie sobie ambitnych celów może motywować, ale jeśli zaczynamy oczekiwać od samych siebie rzeczy niemożliwych do spełnienia, dostarczamy sobie niepotrzebnych frustracji, a nawet rozczarowania samym sobą. W szybkim tempie tracimy nadzieję na sukces i zaczynamy odpuszczać kolejne działania |
|
|
Krytykanctwo |
Koncentrowanie się na tym, że coś jest złe, a nie na tym, jak to poprawić, doprowadza do bezczynności. Wypełnianie swoich myśli niezadowoleniem i poczuciem winy powoduje bezradność. Jedno i drugie jest obecne w prokrastynacji |
|
Czy któreś z powyższych przekonań jest ci bliskie i może prowadzić do prokrastynacji? Jeśli tak, jak możesz nad nim pracować?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Emocje
Co to oznacza? |
Co ty na to? |
||
---|---|---|---|
Przygnębienie |
Kiedy musimy się zmierzyć ze zbyt wieloma zadaniami, może to wyzwolić w nas przygnębienie i przytłoczenie. Im silniejsze te stany, tym większa tendencja w naszych zachowaniach do unikania działania, wycofywania się z aktywności, apatii i zniechęcenia |
|
|
Znudzenie |
Rutyna w działaniu, konieczność powtarzania tych samych czynności przez dłuższy czas mogą uśpić naszą uwagę oraz motywację. Kiedy jakieś zadanie nie wydaje nam się atrakcyjne, ciekawe, inspirujące, znajdziemy wiele powodów, aby skutecznie go unikać |
|
|
Frustracja |
Frustracja pojawia się wówczas, gdy musimy zrobić coś, co okazuje się być ponad nasze siły. Kiedy nasza frustracja wymyka się spod kontroli, doświadczamy bezradności i lęku... |
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań magazynu "Wychowanie w Przedszkolu"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!