Jak możemy pomóc dziecku nieśmiałemu

Tym, co wywołuje dyskomfort psychiczny kogoś nieśmiałego, a czasem i fizyczny, jest swoiste zagrożenie przejawiające się w świadomości obecności innych ludzi – kolegów, nauczycielki, nawet rodziny, którzy obserwują jego zachowanie i oceniają je. Charakterystyczne dla osoby nieśmiałej jest poczucie zagrożenia jako doznanie własnej niemocy, lęk przed obnażeniem własnego „ja” oraz obawa przed kompromitacją, krytyką i wyśmiewaniem ze strony innych osób. Charakteryzuje ją poczucie niższości, niepewności, brak zaufania do siebie i pomniejszenie faktycznie posiadanych umiejętności. U podstaw nieśmiałości leży zatem silne poczucie rozbieżności między tym, „jaki jestem” , a tym, „jaki powinienem być”. Osoba, która tego doświadcza, działając w obecności innych, czuje się skrępowana, zagrożona psychicznie, „obezwładniona”, tak że nie potrafi funkcjonować na poziomie swoich rzeczywistych możliwości. Następuje faktyczna dezorganizacja jej działania, która z kolei znów wzmacnia lęk przed kontaktami społecznymi. Negatywne doświadczenia coraz bardziej pogłębiają postawę nieśmiałości i prowadzą do charakterystycznych zmian w funkcjonowaniu osoby nieśmiałej. Zmiana form reagowania w sytuacji, gdy człowiek staje się ośrodkiem zainteresowań innych ludzi, obejmuje symptomy zarówno somatyczne (trudności mowy, niezręczność ruchów, drżenie kończyn, pocenie się, czerwienienie lub bladość), jak i psychiczne (odczuwanie lęku, utrudnianie myślenia oraz niemożliwość skupienia uwagi i zaburzenia pamięci). Formą obrony jest bierność. Osoby nieśmiałe raczej nie podejmują zadań z własnej inicjatywy, przewidując kolejne niepowodzenie.