„Wszyscy potrzebujemy powietrza”

Co to jest powietrze?

Powietrze niezbędne jest do życia ludziom, roślinom i zwierzętom. Nie widzimy go, a przecież jest wokół nas. Powietrze nie posiada barwy ani zapachu, jest to mieszanina gazów inaczej zwana atmosferą. W powietrzu najwięcej jest azotu – 78%, tlenu – 21%, dwutlenku węgla – 0,03%. W skład powietrza wchodzą również: gazy szlachetne, para wodna oraz zanieczyszczenia organiczne i mineralne. Powietrze (powłoka gazowa) otacza naszą planetę i zawsze jest w ruchu. Kiedy odczuwamy istnienie powietrza? Gdy oddychamy lub gdy wieje wiatr. W powietrzu znajduje się para wodna, dlatego też rzadko bywa ono suche. Obecność pary wodnej w powietrzu sprawia, że tworzą się chmury, z których pada deszcz. 
Opowiadanie dzieciom o powietrzu tylko z pozoru zdaje się być proste. Już samo zdefiniowanie słowa „powietrze” wymaga odniesienia się do dziedziny nauki zwanej chemią. Wiemy doskonale, że nasze słowa „78% azotu” to dla dzieci abstrakcja – dlatego należy pamiętać, aby selekcjonować treści przekazywanych informacji. Cały udział procentowy możemy pominąć, nazwy gazów proponuję podać, ale całość zakończyć uogólnieniem „dzięki obecności tych składników powietrzem możemy oddychać”.

• „Wszyscy oddychamy” – organizmy żywe oddychają, aby prawidłowo funkcjonować. Układ oddechowy zaopatruje organizm w tlen, a usuwa zbędny dwutlenek węgla. Dzieci z wielkim zainteresowaniem słuchają ciekawych informacji ze świata roślin i zwierząt. Z pewnością zainteresuje je fakt, iż np. dżdżownice ze względu na bardzo delikatną budowę ciała oddychają całą jego powierzchnią. Natomiast owady mają tchawki – taki system kanalików powietrznych, który spełnia funkcję narządów oddechowych. Oddychanie pajęczaków przebiega w płucotchawkach, a rybom do oddychania służą skrzela. Sposób oddychania ciekawie wygląda u żaby. Posiada ona pofałdowane płuca, ale wykorzystywane są one tylko częściowo, głównie w czasie aktywnego życia. Większa część procesu oddychania odbywa się przez skórę, która jest stale wilgotna, a w okresie zimy tylko przez skórę. W przypadku ptaków oddychanie przebiega także bardzo interesująco. Ptaki posiadają płuca, a ponieważ...