Szachowa edukacja przedszkolaków

Nie można zużyć  kreatywności. Im więcej  jej używasz, tym więcej jej masz.
Maya Angelou

POLECAMY

Gra w szachy może być zarówno intelektualną rozrywką, jak i formą edukacji już dla najmłodszych dzieci – wspiera bowiem kreatywność, umiejętność logicznego myślenia oraz planowania. Szachy są jedną z najstarszych gier, która w niezmienionych zasadach dotrwała do naszych czasów. Można przyjąć, że wywodzą się z Indii, gdzie rozwinęły się około połowy VI w., z usystematyzowanymi zasadami i regułami. W kolejnych wiekach trafiły do Persji, a wraz z podbojami Arabów rozpowszechniły się na innych terenach. W Polsce szachy obecne są od czasów króla Bolesława Krzywoustego, czyli od początku XII w., kiedy to zostały przywiezione przez rycerzy wypraw krzyżowych, a znajomość zasad i umiejętność gry świadczyła o wyrobieniu intelektualnym. W kolejnych wiekach ujawniły się również w polskiej heraldyce¹. Z dworów królewskich gra powoli docierała do szlachty, stając się coraz bardziej powszechną rozrywką intelektualną.

W naszych czasach szachy są dostępne na wyciągnięcie ręki i stały się grą równie powszednią, tak jak warcaby lub chińczyk. Jeszcze do niedawna w placówkach edukacyjnych były jedną z form zabawy lub zajęć dodatkowych, jako alternatywa dla piłki nożnej czy języka angielskiego. Gościły także – rzadko jednak – i w przedszkolach. 

Aby pracować z przedszkolakami i przygotować ich do kolejnych etapów nauki gry w szachy, nauczyciel powinien z jednej strony sam prezentować właściwy poziom umiejętności gry, a z drugiej posiadać umiejętność pracy z dziećmi przejawiającymi uzdolnienia w tej dyscyplinie sportu. Co więcej, z przedszkoli coraz częściej trafiają do szkół dzieci, które już trenowały szachy na zajęciach dodatkowych czy kółkach zainteresowań i nierzadko prezentują bardzo wysoki poziom gry, jak na swój wiek.

Rozpatrywanie wartości, jakie niosą szachy dla rozwoju człowieka w całej rozciągłości jego życia znacznie przekraczałoby zakres niniejszego artykułu. Warto zatem odnieść się do omówienia okresu między ostatnimi latami wychowania przedszkolnego a pierwszymi klasami szkoły podstawowej w wybranych aspektach, cennych dl...