„Moje paluszki pomogą mi zrozumieć emocje”. Kształtowanie kompetencji emocjonalnych z wykorzystaniem motoryki małej

Jeśli w centrum naszego zainteresowania pojawi się cel polegający na kształtowaniu motoryki, a np. na potrzeby tego artykułu – motoryki małej, to można połączyć takie oddziaływania z zadbaniem o postęp w dziecięcym poznawaniu i radzeniu sobie z emocjami. Taka kombinacja działań może przysłużyć się coraz sprawniejszemu funkcjonowaniu dziecka w obszarze fizycznym, emocjonalnym i społecznym. 

Rozwój motoryczny dziecka przedszkolnego 

Dziecko w wieku przedszkolnym przechodzi ogromne przemiany w wielu sferach – fizycznej, emocjonalnej, społecznej czy poznawczej. Rozwój motoryczny jest pojęciem z zakresu rozwoju fizycznego i dotyczy przede wszystkim szeroko rozumianego ruchu. W tym kontekście u przedszkolaka można zaobserwować postęp w zakresie chodzenia i biegania, skakania, wspinania się, rzucania, łapania, jak również innych umiejętności wchodzących w skład przystosowywania się do poruszania się w przestrzeni. Proces ten nie jest aż tak gwałtowny jak w latach poprzednich i charakteryzuje go pewna harmonijność. 

Można wyróżnić dwa rodzaje motoryki: dużą (czyli lokomocję i postawę ciała) oraz małą (manipulowanie i chwytanie). Pierwszy typ związany jest z poruszaniem całości ciała i dotyczy przede wszystkim dużych partii mięśni. Obejmuje obszerne i złożone ruchy, często wymagające wysiłku fizycznego (na przykład chodzenie, skakanie, bieganie, pływanie). Co istotne, jego rozwój powinien przebiegać prawidłowo nie tylko ze względu na oczywiste znaczenie dla jakości życia dziecka, ale także dlatego, iż warunkuje postęp w doskonaleniu się motoryki małej. Opanowanie i kontrolowanie płynności ruchów globalnych jest ważne, gdyż bezpośrednio przekłada się na umiejętności precyzyjnego posługiwania się dłońmi podczas takich czynności, jak: zapinanie, chwytanie, rysowanie, ugniatanie i inne. Motoryka mała nie wymaga aż tak dużego zaangażowania wysiłku fizycznego jak motoryka duża, jednak warto pamiętać, że w jej przypadku istotne znaczenie ma odpowiednia koncentracja oraz wytrwałość w wykonywaniu zadań. W ten rodzaj ruchu zaangażowane są małe mięśnie dłoni, pozwalające na korzystanie i manipulowanie niewielkimi przedmiotami, w tym narzędziami kreślarskimi, co niejednokrotnie wymaga dużego zaangażowania percepcji oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. 

Na początku dziecięce ruchy rąk i nóg nie są jeszcze w pełni skoordynowane. Mały człowiek biegnie na całych stopach, cechuje go wyprostowana postawa i krótki krok. Gdy przyjrzymy się jego motoryce małej, odkryjemy, że charakteryzuje ją pewna niezgrabność powodowana jeszcze niedostatecznie rozwinięt...