Zgodna wspólna zabawa to podstawa!

Praca musi być rozpoczynana od podstaw w takim zakresie, jak zgodne funkcjonowanie w grupie, zgodne korzystanie z zabawek, sprzętów znajdujących się w grupie przedszkolnej. Nie jest to łatwe, gdy egocentryzm małego dziecka determinuje jego zachowania. W każdym dniu pobytu dzieci w przedszkolu nauczyciel powinien wykorzystywać każdą zaistniałą sytuację do uświadamiania zasad, wdrażania do ich przestrzegania, wyjaśniania sposobów radzenia sobie z trudnymi dla dziecka sytuacjami. Systematyczna, ale i planowa, praca niewątpliwie okaże się efektywna. 

Warto w propozycjach zajęć przedszkolnych uwzględnić rozwijanie umiejętności opisanych w II obszarze podstawy programowej wychowania przedszkolnego – emocjonalnym rozwoju dziecka. Dzięki temu wychowankowie będą szukali wsparcia w sytuacjach trudnych emocjonalnie; wdrażali swoje własne strategie, wspierane przez osoby dorosłe lub rówieśników; będą w stanie dostrzegać, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawiać w stosunku do nich życzliwość i troskę, a ponadto będą dostrzegać emocjonalną wartość otoczenia przyrodniczego jako źródła satysfakcji estetycznej.

Scenariusz dla dzieci 3-letnich

Pobyt trzylatka w społeczności przedszkolnej zwykle od początku uczęszczania do przedszkola stanowi duże wyzwanie dla malucha. Musi nie tylko poznać zasady panujące w grupie, dotyczące zgodnego funkcjonowania w różnych sytuacjach, ale jeszcze ich przestrzegać. Nie jest to łatwe z wielu powodów. Po pierwsze, rozwój społeczny w tym wieku cechuje egocentryzm. Dziecko widzi siebie w centrum uwagi i podporządkowuje otoczenie do swoich potrzeb. Po drugie, jeśli środowisko rodzinne nie dbało wystarczająco o to, aby dziecko rozumiało, że „nie jest samo na świecie”, to tym trudniej będzie mu zrozumieć, a w końcu przyswoić zasady zgodnego, z uwzględnieniem potrzeb kolegów, funkcjonowania w grupie przedszkolnej. Istotne jest także to, aby nauczyć trzylatka zasad rozwiązywania trudnych sytuacji, w tym poszukiwania pomocy, kiedy nie jest w stanie samo sobie poradzić z odczuwanym problemem.

Przebieg zajęć

• Słuchanie recytacji wiersza Nowa zabawka L. Pijanowskiego ilustrowanej obrazami (I ilustracja – kącik samochodów z wyeksponowanym nowym traktorem, II ilustracja – wyrywanie sobie przez chłopców traktora, III ilustracja – chłopcy leżą na podłodze, a przy nich połamana zabawka).
• Rozmowa na temat treści utworu, kierowana pytaniami:

• Jaka nowa zabawka znalazła się w sali przedszkolaków?
• Dla kogo była ona przeznaczona? (Dla wszystkich dzieci).
• Czy Tomek i Wojtek pamiętali o tym? Co krzyczał jeden z chłopców? („To mój traktor!”)
• Jak powinna wyglądać zabawa jedną zabawką? (Albo wspólna zabawa, albo czekamy, aż kolega skończy bawić się, oddajemy zabawkę, gdy mija czas naszej zabawy).
• Co należy zrobić, gdy kolega nie chce oddać zabawki? (Nie płakać, nie złościć się, najpierw przypomnieć, że teraz nasza kolej, gdy to nie pomaga, należy szukać pomocy u nauczyciela).
• Co powiecie o zachowaniu chłopców, o których był wiersz?

• Śpiewanie piosenki Przedszkolaczek – zabawa ze śpiewem.
• Układanie puzzli na tablicy – ilustracji traktora.
• Układanie indywidualne trzyelementowych puzzli przedstawiających traktor. Naklejanie na arkusz papieru.
• Zaproszenie do zabaw dowolnych. Przypomnienie zasad dotyczących zgodnej zabawy: nie zabieramy sobie zabawek, nie krzyczymy, gdy kolega nie chce oddać, tylko szukamy pomocy u nauczyciela.  

Scenariusz dla dzieci 4-letnich

Czynności samoobsługowe w zakresie ubierania i rozbierania się to czynności nie do końca jeszcze opanowane przez czterolatka. Najwięcej trudności sprawia dziecku zapinanie guzików, rozpinanie tych, które nie są w zasięgu jego wzroku. Wiele dzieci z powodu braku samodzielności w tym zakresie odczuwa frustracje, denerwuje się, gdy nie potrafi poradzić sobie z ubraniem się. Jedynym wyjściem dla sprawnego nabywania umiejętności jest organizowanie dzieciom różnorodnych ćwiczeń doskonalących praksję, w tym wdrażanie dzieci sprawniejszych do okazywania pomocy kolegom. Dzieci muszą wiedzieć, że mimo braku sprawności w ubieraniu się i rozbieraniu, zawsze mogą liczyć na wsparcie. Powinny jednak wiedzieć otrzymać wyraźną informację, że warunkiem pomocy jest wykazanie zaangażowania w pokonywaniu trudności.

Przebieg zajęć

• Oglądanie ilustracji przedstawiającej nadchodzącą porę roku. Określanie symptomów i skutków nadchodzącej pory roku – ochłodzenie, zimno wymaga nakładania cieplejszej odzieży. 
• Wybieranie z zestawu odzieży tej, która jest odzieżą zimową: kurtki, czapki, rękawiczki, szaliki.
• Pokaz ilustracji chłopca, który ma niewłaściwie założoną i zapiętą odzież zimową.
• Rozmowa na temat wyglądu chłopca i sposobu uporządkowania założonej odzieży (trzeba poprosić o pomoc!).
• Zabawa ruchowa z wykorzystaniem szarf: „Ubieramy się , rozbieramy”. Nauczyciel objaśnia dzieciom, że szarfa jest ich „ubraniem”. Sygnał bębenka oznacza „zakładanie ubrania”– dzieci przewlekają szarfę „od stóp do pasa”. Pauza – zatrzymanie szarfy na poziomie pasa. Drugi sygnał bębenka – zdejmowanie szarfy „od pasa do stóp”.
• Zapowiedź wyjścia do ogrodu. Przekazanie instruktażu dotyczącego zakładania odzieży w szatni:

• Dzieci ustawiają się w pary. Nauczyciel informuje, że przy zakładaniu odzieży każde dziecko z pary pomaga swojemu koledze.
• Ubrane dziecko, ale mające niezawiązane obuwie, siada na ławeczce i czeka na pracownika/pomocy przedszklnej, która zawiąże obuwie. 

• Wykonywanie czynności samodzielnego zakładania odzieży. Uzyskiwanie wsparcia kolegi „z pary”, nauczyciela, pracownika obsługi. 
• Po powrocie z ogrodu według tego samego instruktażu – zdejmowanie odzieży, zakładanie odzieży do sali, kapci. Wykorzystanie wsparcia kolegi, osób dorosłych.     

Podsumowanie przez nauczyciela zadania wykonanego przez dzieci.    

Scenariusz dla dzieci 5-letnich

Sytuacje edukacyjne prowadzące do odkrycia, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, uczące przejawiania w stosunku do nich życzliwości i troski. 

W tym wieku dziecko zaczyna dostrzegać i rozumieć więzi między ludźmi, chętniej dzieli się swoimi zabawkami. Potrafi wzruszyć się nad losem chorego kolegi oraz „biednego” kotka czy pieska. Kluczem do rozwoju prospołecznego i uczuciowego przedszkolaków jest empatia. Zdaniem psychologów, wiąże się ona z zachowaniami altruistycznymi na dwa sposoby. Po pierwsze, gdy dziecko obserwuje kogoś znajdującego się w potrzebie, odczuwa niepokój emocjonalny. Uwalnia się od tego niepokoju poprzez udzielenie pomocy lub współodczuwanie. Po drugie, kiedy prospołeczne działanie przynosi radość i zadowolenie drugiej osobie, dziecko także może doświadczyć pozytywnych emocji. Przedszkolaki uczą się przez obserwację zachowań empatycznych w otoczeniu lub wzmacniają je, np. na widok radości przeżywanej przez osobę, której udzieliło się pomocy, lub poprzez odczucie ulgi po udzieleniu pomocy w cierpieniu. Wraz z wiekiem i gromadzeniem tego typu doświadczeń możliwa jest generalizacja reakcji empatycznych.