Sposób oddychania i jego wpływ na rozwój mowy

Myśląc o wspieraniu rozwoju językowego u dzieci w wieku przedszkolnym, nie wolno zapominać o bazowych funkcjach leżących u podłoża procesów percepcji i ekspresji mowy. Jedną z takich fundamentalnych sprawności jest właśnie oddychanie.

Kiedy mówimy o dobrym oddechu? Czym objawia się nieprawidłowy sposób oddychania? Jakie są jego przyczyny i konsekwencje dla rozwoju dziecka? Czy obszar związany z oddychaniem może być polem do działania dla nauczyciela w przedszkolu?

Co to znaczy prawidłowo oddychać?

Zdrowy oddech jest cichy, miarowy i spokojny, nie powoduje żadnych napięć w obrębie ciała. Prawidłowy tor oddechowy odbywa się przy zamkniętych ustach, a powietrze jest pobierane nosem. Taki sposób oddychania ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego wzrostu szczęki, żuchwy, właściwej pozycji spoczynkowej języka oraz kształtowania normatywnej artykulacji.

Nos spełnia jednak jeszcze wiele innych funkcji w procesie oddychania. Po pierwsze, filtruje powietrze, zanim trafi ono do płuc, oczyszczając je z zanieczyszczeń. Po drugie, nawilża oraz podnosi temperaturę wdychanego powietrza, co zmniejsza prawdopodobieństwo ochłodzenia i zwężenia dróg oddechowych. Oddychanie nosem umożliwia również pobieranie odpowiedniej do potrzeb organizmu ilości powietrza. Zbyt duża objętość wdychanego powietrza wpływa bowiem bardzo niekorzystnie na ogólne funkcjonowanie zarówno dziecka, jak i osoby dorosłej. Nozdrza stanowią węższe przejście dla powietrza niż usta, dzięki czemu zmniejsza się ilość pobieranego powietrza.

Dlaczego w przypadku oddychania mniej znaczy lepiej? Szeroko na ten temat pisze prof. K. Butejko w swoich licznych opracowaniach. Według niego zbyt duża objętość powietrza pobieranego np. podczas oddychania torem ustnym prowadzi do przewlekłej hiperwentylacji, co jest porównywane do przejadan...