Rodzic pod wpływem alkoholu odbierający dziecko z przedszkola
Jak powinien postąpić nauczyciel, aby nie naruszyć prawa i zapewnić dziecku bezpieczeństwo?

Analizując przedmiotowe zagadnienie, trzeba zwrócić uwagę na to, że wszelkie kwestie dotyczące odbioru dzieci z przedszkola powinny być przedmiotem szczegółowych uregulowań zawartych w treści statutu placówki oświatowej. Regulacje tego statutu powinny zakreślać katalog osób uprawnionych do odbioru dziecka z przedszkola, a także sytuacje, kiedy określone podmioty mogą realizować uprawnienie do odbioru dziecka. Ponadto trzeba brać pod uwagę zarówno kwestie pokrewieństwa, jak i inne okoliczności, które np. mogą modyfikować ustawowe uprawnienia rodzicielskie na mocy orzeczenia sądowego. Odbioru dziecka powinni dokonywać rodzice (opiekunowie prawni) oraz jego krewni (np. dziadkowie). Jeżeli dziecko będzie odbierane przez dziadków, którzy nie mają na mocy orzeczenia sądowego powierzonej pieczy nad dzieckiem, taka okoliczność powinna być potwierdzona przez rodziców stosownym oświadczeniem woli. W ten sam sposób powinno wyglądać upoważnienie do odbioru dziecka przez rodzeństwo lub dalszych krewnych. 

W polskim porządku prawnym nie istnieją regulacje prawne, które upoważniałyby nauczycieli do zbadania stanu trzeźwości rodzica/opiekuna prawnego. 
Zakup alkomatu również nie rozwiązuje problemu, bowiem nikt z pracowników przedszkola nie ma uprawnień do wymuszenia na rodzicu poddania się takiemu badaniu. Nauczyciel może więc polegać tylko i wyłącznie na obserwacji.
 

Placówka oświatowa (przedszkole) ponosi odpowiedzialność za należytą pieczę nad dzieckiem w czasie, gdy dziecko przebywa w placówce. Reguluje to w sposób szczegółowy statut przedszkola, którego przestrzeganie jest również obowiązkiem rodziców odprowadzających do przedszkola swoje dzieci. Podsumowując zatem − opiekę nad dzieckiem w drodze do przedszkola i z powrotem powinni sprawować rodzice (opiekunowie prawni) lub upoważnione przez nich na piśmie osoby zapewniające dziecku pełne bezpieczeństwo. Osoba, która może przejąć pełną odpowiedzialność prawną za bezpieczeństwo dziecka, musi 
mieć 18 lat, w innych przypadkach odpowiedzialność prawną ponoszą rodzice. 

Tu trzeba sobie zadać podstawowe pytanie: Co zrobić w sytuacji, gdy trzeba w kilka sekund podjąć decyzję, bo oto w drzwiach przedszkola staje pijany rodzic i z całą stanowczością oświadcza, że przyszedł po swoje dziecko? Czy dyrektor i kadra pedagogiczna są przygotowani na takie zdarzenie? Jak ma postąpić nauczyciel, aby z jednej strony jego zachowanie było zgodne z obowiązującym porządkiem prawnym, a z drugiej gwarantowało pełne bezpieczeństwo wychowanka przedszkola, w którym pracuje?

W pewnym sensie pocieszeniem może być stwierdzenie, że statystycznie mniej niż więcej jest przypadków, aby w placówce nie obowiązywała procedura związana z regulacjami dotyczącymi przyprowadzania i odbierania dzieci. Praktycznie rzecz ujmując, zawsze pojawia się w niej regulacja, która swą treścią potwierdza, że osobom nietrzeźwym maluch nie zostanie wydany. Jednak zawarcie takiego postanowienia nie zamyka problemu. Wręcz przeciwnie, rodzą się wątpliwości, a na ich tle pytania: Co oznacza „nietrzeźwy”? Kto dokonuje oceny trzeźwości i na jakiej podstawie? Co zrobić z dzieckiem i nietrzeźwym rodzicem? „Nietrzeźwy”, czyli jaki? Warto doprecyzować, co mamy na myśli, wprowadzając taki zapis w procedurze odbioru dzieci. Używając określenia „nietrzeźwy”, na ogół myślimy o kimś, kto tego alkoholu nadużył. Warto jednak pamiętać, że wyróżnia się 3 przypadki, w których uznaje się, że człowiek nie zachowuje pełni świadomości:

• stan po spożyciu alkoholu (0,2−0,5 promila alkoholu we krwi lub 0,1−0,25 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza) − art. 46 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
• stan nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila alkoholu we krwi lub 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza) − art. 115 § 16 Kodeksu karnego,
• stan pod wpływem środków odurzających.

W Z Ó R Procedura postępowania w sytuacji podejrzenia,  że dziecko odbiera z przedszkola rodzic/opiekun prawny będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków   Nauczycielka stanowczo odmawia wydania dziecka z przedszkola w przypadku, gdy stan osoby zamierzającej odebrać dziecko wskazuje na spożycie alkoholu lub osoba ta przejawia agresywne zachowanie i nie jest w stanie zapewnić dziecku bezpieczeństwa. W takiej sytuacji nauczyciel wzywa drugiego rodzica lub inną upoważnioną do odbioru dziecka osobę.  Nauczycielka powiadamia dyrektora przedszkola, który wydaje nauczycielce dyspozycje mające na celu odizolowanie dziecka od rodzica/opiekuna prawnego znajdującego się pod wpływem alkoholu.  W przypadku gdy rodzice/opiekunowie prawni odmówią odebrania dziecka z przedszkola lub w przypadku przedłużającej się nieobecności rodziców (np. po godz. 17.00) dyrektor placówki może po konsultacji z najbliższą jednostką policji podjąć decyzję o dalszych krokach. Po rozeznaniu przez policję sytuacji domowej dziecka (sprawdzeniu, czy rodzice przebywają w domu) dyrektor przedszkola może:  podjąć decyzję o odprowadzeniu dziecka przez wychowawcę do domu (jeżeli w domu są rodzice, to dziecko pozostaje pod opieką rodziców), gdy rodziców nie ma w domu − wspólnie z policją podejmuje decyzję dotyczącą dalszego postępowania w danej sytuacji (np. zabrania dziecka do pogotowia opiekuńczego, czyli do tzw. placówki interwencyjnej).  Nauczyciel sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań.  Jeżeli powtarzają się przypadki, w których rodzic (opiekun prawny odbierający dziecko z przedszkola) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków, to wychowawca może rozpoznać sytuację domową i rodzinną dziecka i jeżeli zachodzi taka konieczność, powiadomić o tym fakcie policję (specjalistę do spraw nieletnich) w celu rozeznania sytuacji domowej i rodzinnej dziecka, a następnie powiadamia sąd rodzinny.  Po zdarzeniu dyrektor przedszkola przeprowadza rozmowę z rodzicami w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji oraz zobowiązuje ich do przestrzegania zasad określonych w procedurach bezpieczeństwa dziecka w przedszkolu.  W przypadku gdy sytuacja zgłaszania się po dziecko rodzica/opiekuna prawnego w stanie nietrzeźwości powtórzy się, dyrektor powiadamia pisemnie policję, terenowy ośrodek pomocy społecznej, wydział rodzinny sądu rejonowego.

 

Wyraźnie należy stwierdzić, że osobie, od której wyczuwa się alkohol, która jest wyraźnie pijana lub też istnieje podejrzenie, że odurzyła się narkotykiem, nie wolno powierzyć dziecka. Powstaje jedno dość istotne pytanie: Jak to sprawdzić? Niestety, w polskim porządku prawnym n...