PAMIĘĆ – FENOMEN I ZAGADKA!

Gdybym zadała pytanie: Z czym kojarzy Ci się pamięć? – to co byś odpowiedział/a? Ze wspomnieniami, z nauką, a może ze skutecznymi mnemotechnikami? A może Twoja odpowiedź byłaby dla mnie zupełnym zaskoczeniem? Bo w końcu „pamięć” wielokrotnie pokazała, że potrafi zaskoczyć niejednego badacza!

SŁYNNY PACJENT H.M.

Jedna z zaskakujących i dość „mrocznych” historii nauki rozpoczęła się 25 sierpnia 1953 r.  i łączy się z nazwiskami Williama Beechera Scoville’a oraz Henry’ego Gustava Molaisona, który zapisał się na kartach pamięci jako słynny pacjent H.M.¹. Scoville był znanym w ówczesnych czasach neurochirurgiem i zwolennikiem leczenia wszelkich chorób psychicznych oraz epilepsji poprzez lobotomię, czyli zabieg neurochirurgiczny polegający na celowym przecięciu połączeń kory przedczołowej z innymi strukturami mózgowia. Dla Molaisona szansa wyleczenia się z ostrej padaczki była na wagę złota. Scoville wykonał brawurowy zabieg i operacyjnie usunął części płatu skroniowego przyśrodkowego (medial temporal lobe) po obu stronach, w tym m.in. hipokampu. W konsekwencji zabiegu pacjent H.M. został pozbawiony możliwości tworzenia nowych wspomnień, a wszelkie jego wspomnienia sprzed zabiegu zostały zredukowane i kojarzone były na ok. 3 lata przed samą operacją². Przykładowo, H.M. był w stanie porozmawiać i podtrzymać konwersację, ale gdy tylko jego uwaga została rozproszona innym czynnikiem, nie był w stanie już powrócić do rozmowy, bo… nie pamiętał, aby w ogóle brał w niej udział, nie pamiętał także swojego rozmówcy. Kolejne badania wskazały jasno: za modyfikacje w pamięci H.M. odpowiedzialne było usunięcie hipokamu, czyli dość niepozornej części mózgowia. Wcześniej, za sprawą m.in. badań Karla Lashleya z Harvardu, dominował pogląd,...