Dziecko w świecie wartości

To, jak myślimy, jak reagujemy na różne życiowe sytuacje, czy jesteśmy empatyczni, czy widzimy potrzeby innych i czy dostrzegamy zależności między naszym działaniem a tym, jak wygląda nasza rzeczywistość, bierze swój początek na najmłodszym etapie ludzkiego życia. Wychowując dzieci, wychowujemy je do przyszłości, do wartości, do człowieczeństwa. Spoczywa więc na nas (rodzicach, pedagogach, osobach znaczących) swego rodzaju odpowiedzialność za świat przyszłości.

Naśladownictwo

Kiedy dziecko przychodzi na świat, jest całkowicie bezbronne, bezradne. Być może pierwszym pytaniem, jakie mogłoby zadać, byłoby: Gdzie ja jestem? W tych pierwszych chwilach życia najważniejsze jest zbudowanie poczucia bezpieczeństwa i odczucie „bycia zaopiekowanym”, co pozwala dziecku na dalszy, zdrowy rozwój. Wraz z upływem dni dziecko coraz bardziej dostrzega świat wokół siebie. Staje teraz przed najważniejszym życiowym zadaniem – nauczyć się tego świata. Jego narzędziami są zmysły i naśladownictwo – najważniejszy mechanizm do tego, by stać się człowiekiem. 

Naśladownictwo jest w pełni naturalne i nieświadome. Odbywa się za sprawą neuronów lustrzanych. Jak pisze Joachim Bauer: Komórki lustrzane (…) należą do najważniejszego wyposażenia w bagażu, który otrzymujemy w podróż nazywaną życiem[1]. Dzięki nim dziecko naśladuje otoczenie, aby nauczyć się żyć na Ziemi. Naśladuje nas, dorosłych – nasze zachowania, reakcje emocjonalne, postawę w stosunku do innych i otaczającego świata. Wiedza ta kieruje pojęcie wychowania na zupełnie nowe tory, gdzie staje się ono samowychowaniem dorosłego stojącego przed obliczem dziecka. Jak powiedział Rudolf Steiner: Każde wychowanie jest samowychowaniem. Jako nauczyciele i wychowawcy stanowimy jedynie otoczenie dla samowychowującego się dziecka. Nie ma dobrego pro...