Dziecko autystyczne w przedszkolu – rozpoznawanie i wstępna interwencja

Z tej okazji postanowiłam poświęcić kwietniowy artykuł „Wychowania w Przedszkolu” właśnie tematowi autyzmu, o którym moim zdaniem warto mówić i przypominać jak najczęściej choćby ze względu na fakt, że dotyka on jedno na 59 dzieci (Centers for Disease Control and Prevention 2017), ok. czterech razy częściej chłopców niż dziewczynki. Zresztą o rozpowszechnieniu zjawiska niech świadczy choćby to, że czas oczekiwania na diagnozę w Poradni dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem w Poznaniu – mieście, w którym mieszkam i pracuję – wynosi średnio kilka miesięcy. Być może częściowo wynika to ze zwiększenia świadomości zarówno – ogólnie – społeczeństwa, jak i profesjonalistów na temat niepokojących oznak w funkcjonowaniu dziecka, które mogą sugerować to zaburzenie, nie można jednak wykluczyć także faktycznego wzrostu częstości zachorowań. Autyzm to [...] bardzo złożone, wielowątkowe zagadnienie, które niesie ze sobą dalekosiężne konsekwencje dla życia człowieka. Tak samo jak nie spotkamy dwóch identycznych dorosłych osób z autyzmem, tak nie spotkamy także dwojga takich samych autystycznych dzieci. Każda osoba z autyzmem jest jedyna w swoim rodzaju i wykazuje niepowtarzalną kombinację mocnych i słabych stron. Nie ma dwóch jednostek, które miałyby ten sam zestaw objawów czy identyczny poziom głębokości zaburzenia1. 

Można przy tym ulec pewnym błędnym przekonaniom, np. takim, że autystyczne dzieci nigdy się nie przytulają lub nigdy nie patrzą w oczy – a z tym bywa różnie. Innym razem można odczuwać niepewność i frustrację w kontakcie z takim dzieckiem. Co mu dolega? Widzimy/„czujemy” tylko, że jest „dziwne”, „inne”, ale nie wiemy, jak mu pomóc. Co gorsza, autyzm to nie jest coś, co można trwale wyleczyć lub usunąć, dlatego właśnie mowa jest o całościowym zaburzeniu rozwoju, a nie o przemijającej, uleczalnej chorobie. Choć oczywiście można poddawać go oddziaływaniom terapeutycznym, autyzm pozostaje z osobą na zawsze, natomiast efektywność terapii zależy przede wszystkim od nasilenia i liczby objawów. Na gruncie niniejszego artykułu spróbujmy zatem – choćby w podstawowym zarysie – przyjrzeć się zagadnieniu autyzmu w kontekście przedszkola. Omówione zostaną oznaki w funkcjonowaniu dzie...