Być jak z gumy, czyli kilka słów o elastyczności psychologicznej

Ludzie, którzy doświadczają problemów emocjonalnych i psychicznych, przeżywają z reguły tyle samo trudnych chwil, co osoby, które dobrze sobie radzą z emocjami, bo to przecież naturalny element naszego życia. Te dwie grupy różnią się jednak sposobem, w jaki reagują na nieprzyjemne sytuacje. Jedni sztywno trzymają się swoich wyobrażeń o tym, jak powinno być. Drudzy elastycznie potrafią przyjąć zdarzenia takimi, jakimi są. W konsekwencji w obliczu podobnych problemów ci pierwsi pogrążą się w sobie: w złości, frustracji, smutku, bezradności. Będą cierpieć, ale niewiele zrobią, aby to zmienić. Drudzy zaś zareagują na realne okoliczności i dadzą sobie szansę na poprawę. Zatem w rozumieniu potocznym elastyczność to umiejętność przystosowania się do zmieniających się warunków, gotowość do zmiany, wykorzystywania okazji, poszukiwania nowych sposobów radzenia sobie, kiedy coś nie zadziała. To mobilizowanie sił mimo niesprzyjających okoliczności, niepowodzeń i umiejętność szybkiego powrotu do równowagi po wystąpieniu sytuacji stresowej.

W psychologii termin elastyczność jest definiowany inaczej. Amerykańscy psycholodzy, twórcy kierunku psychoterapii opartego na akceptacji i zaangażowaniu, Steven Hayes, Kelly Wilson i Kirk Strosahl, określają elastyczność psychologiczną jako świadomy i pełny kontakt człowieka ze światem. Nie ma w nim miejsca na utratę energii życiowej na niepotrzebne obrony, unikanie, zniekształcanie rzeczywistości. Elastyczność to zdolność do skutecznego działania w zgodzie z własnymi wartościami, niezależnie od warunków, jakie panują wokół człowieka, i co dzieje się w jego wnętrzu1. Psychologiczna elastyczność jest podstawowym wymogiem zdrowia psychiczn...