Bezpieczne przywiązanie w relacji dziecko-nauczyciel

Hierarchia przywiązania

Przywiązanie – poza jego podstawowym celem, jakim jest zapewnienie dziecku bezpieczeństwa – nie służy ścisłemu „związaniu go” z opiekunami, lecz przeciwnie, wyposaża je w umiejętności pozwalające mu funkcjonować w świecie społecznym, a więc także w zdolność nawiązywania i utrzymywania nowych relacji np. z babcią, dziadkiem, rodzeństwem, opiekunką. Na etapie przedszkolnym istotną rolę w życiu dziecka zaczyna odgrywać wychowawczyni¹ lub inna dorosła osoba zatrudniona w przedszkolu, którą dziecko „wybiera”, np. pomoc nauczyciela. Z tymi osobami również – w oparciu o zawartość posiadanych wewnętrznych modeli operacyjnych (WMO) siebie i innych ludzi – przedszkolak tworzy relacje, budując więź. Owe więzi zazwyczaj mają różną „siłę”, dlatego mówimy o „hierarchii przywiązania”. Rodzice/główni opiekunowie zazwyczaj pozostają „na szczycie” owej hierarchii, jednak nowo powstające relacje także mają dla dziecka istotne znaczenie. Jak wiadomo, również małe dzieci potrafią dostrzec np. nieobecność chorego kolegi, nie mówiąc już o nieobecności ulubionego, „wybranego” nauczyciela, za którym tęsknią.

Jak bardzo znaczące mogą być relacje z rówieśnikami i wychowawcą, pokazała nam ostatnio także pandemia i nauczanie zdalne. 

Dzieci z trudnościami relacyjnymi – jak im pomóc?

Teoria przywiązania będzie szczególnie przydatna w lepszym rozumieniu i skuteczniejszym wspieraniu maluchów mających trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji z innymi. Tego typu trudności ujawniają się już na etapie wychowania przedszkolnego. O ile bowiem dzieci, które mają za sobą bezpieczną historię przywiązania do opiekunów, względnie łatwo radzą sobie sobie w środowisku społecznym, o tyle dzieci przywiązane pozabezpiecznie mogą mieć z tym problem. A zatem, co może zrobić nauczyciel, aby takim dzieciom pomóc,...