Stokrotki – projekt badawczy

Stokrotki, bo o nich mowa, są bohaterkami naszego projektu badawczego. Myślimy, że dużo wiemy o stokrotkach, ale czy tak w istocie jest? Zapraszam do eksploracji świata stokrotek, odkrywania ich niezwykłych właściwości i dostrzeżenia ich osobliwego piękna. 

Etap I – rozpoczęcie projektu

• Wybór tematu „Stokrotki” – dzieci chętnie dzielą się wiadomościami z dokonanych obserwacji w drodze do i z przedszkola. Od kilku dni w grupie rozgorzała dyskusja na temat stokrotek rosnących w pobliżu przedszkola, na trawnikach i w naszym przedszkolnym ogrodzie. Rozmowa skupiała się wokół ustalenia wyglądu kwiatów, a mianowicie ich koloru i wielkości. Dzieci stwierdziły, że „stokrotki są takie same, ale trochę inne” – w tej sytuacji sprawę należało zbadać i zebrać więcej wiadomości na temat rzeczonych kwiatów. Tak oto wybrany został temat projektu badawczego „Stokrotki”. O wyborze tematu i podjęciu działań w celu jego realizacji poinformowani zostali rodzice. 
• Rozbudzenie ciekawości poznawczej dzieci – aktywizując dzieci do podejmowania działań, poprosiłam o przynoszenie różnorodnych materiałów dotyczących tematu „Stokrotki”. Przyniosłam album, w którym opisane są różne kwiaty, m.in. stokrotki. Dzieci wzbogacały nasz materiał edukacyjny, przynosząc piękne zdjęcia stokrotek (wydrukowane przez rodziców) – tak więc wszyscy zaczęliśmy działać. Z każdym dniem zbiór materiałów się powiększał, a dzieci przejawiały coraz większe zaangażowanie. 
• Wędrówka tematyczna – dzielenie się spostrzeżeniami. Oto przykłady wypowiedzi dzieci:
  –    Najwięcej stokrotek takich malutkich to widziałam na trawniku obok kiosku, jak szłam z mamą.
  –    W takich dużych doniczkach rosną też stokrotki, wiem, bo to tam, gdzie przystanek autobusowy.
  –    Też je widziałam, ale one są prawie czerwone, a nie takie białe i malutkie.
  –    Mama mi mówiła, że są różne stokrotki, i małe, i większe.
  –    Ja widziałem białe i tylko na końcu były różowe, ale duże to nie były.
  –    Na moim osiedlu to dużo jest stokrotek, ale one jakieś grubsze są, nie takie cienkie jak te na trawie koło przedszkola.
  –    A ja dobrze je oglądałam, te na trawie, każda z nich to sama rośnie na takiej cieniutkiej nóżce.
  –    Takie przyniosłem zdjęcie stokrotki i ona prawie nie ma wcale tego żółtego środka, albo go nie widać i jest taka puchata. 
  
  Dzieci po zakończeniu swoich wypowiedzi zaproszone zostały do wykonania ilustracji stokrotki wybranymi kredkami: pastele olejne, kredki woskowe.
   
• Tworzenie siatki wiedzy – „Co już wiemy?”. Wszystkie wypowiedzi dzieci zostają przez nauczyciela zapisane. W ten sposób zaczyna powstawać siatka wiedzy, w której zgromadzone będą posiadane wiadomości. Przykładowe informacje przekazywane przez dzieci:
  –    Stokrotki rosną w trawie.
  –    To są malutkie kwiaty.
  –    Mają dużo płatków i są białe, a w środku żółte.
  –    Stokrotki mogą być różowe i czerwone.
  –    Niektóre stokrotki są trochę większe i grubsze.
  –    Stokrotki rosną też na działkach.
  –    Można mieć stokrotki na balkonie w doniczce.
  –    Można też zobaczyć stokrotki, jak rosną w parkach.
  –    Stokrotki mają zielone liście, ale przy samej ziemi.
  –    To takie kwiatki, które mogą zakwitać nawet w zimie.
  
  Nasza siatka wiedzy wzbogaciła się także o prace plastyczne pt. „Stokrotki”.
  Tworzenie siatki pytań to kolejny krok w naszych działaniach projektowych.
   
• Siatka pytań – „Czego chcemy się dowiedzieć?”.
  –    Gdzie rosną stokrotki?
  –    Czy stokrotki można zrywać?
  –    Dlaczego niektóre stokrotki mają cienką łodyżkę, a inne grubą?
  –    Jak jest zbudowana stokrotka?
  –    Czy to prawda, że stokrotki można jeść?
  –    Co można zrobić ze stokrotek?
  –    Jak to jest, że stokrotki mają różne kolory?
  –    Kiedy stokrotki zaczynają kwitnąć?
  –    Czy owady przylatują do stokrotek?
  
  Pytania zawarte w ww. siatce pozwolą na ułożenie planu działań badawczych, wypraw w teren, spotkań z ekspertami. 
   
• Kącik projektowy – w wybranym miejscu organizujemy kącik, w którym będą eksponowane materiały dotyczące projektu przynoszone przez dzieci. Za zgodą wszystkich dzieci kącik otrzymał nazwę „Poznaj Stokrotki”. Zastanawialiśmy się, jak to zrobić, aby w kąciku wszystko miało swoje miejsce. Dzieci zaproponowały, aby na górnej półce układać książki, niżej kolorowanki, a obok zostawić miejsce na różne niespodzianki na temat stokrotek. Oczywiście zostało też wyznaczone miejsce na wizytówki informacyjne, które są bardzo pomocne w trakcie trwania projektu (pamiętajmy o odpowiednio wcześniejszym informowaniu rodziców o planowanych wydarzeniach projektowych i podawaniu daty oraz godziny mającego się odbyć np. spotkania z ekspertem czy wyprawy w teren). Dobra organizacja kącika ułatwi dzieciom umieszczanie przynoszonych materiałów w odpowiednim miejscu i sprawi, że kącik będzie prezentował się atrakcyjnie i zachęcał dzieci do korzystania z jego zasobów. Kącik stanie się także miejscem, które każde dziecko będzie chciało wzbogacić o przyniesione przez siebie książki, ilustracje, zdjęcia. 

Etap II – realizacja projektu

• Tworzenie siatki tematycznej – siatka ta jest zbiorem informacji już przez dzieci posiadanych oraz zbiorem pytań i zagadnień tematycznych. Wpiszemy tu również propozycje zadań do wykonania w domu i przykłady ćwiczeń badawczych do wykonania w przedszkolu. Siatka tematyczna będzie się zmieniała, w związku z nanoszeniem na nią zdobywanych informacji w trakcie aktywności badawczej dzieci.
• Nasi eksperci – przypominamy sobie z dziećmi, kto może być ekspertem. Powinna to być osoba, która w badanym przez nas temacie posiada dużą wiedzę. Pierwszą osobą zaproponowaną do roli eksperta została pani Agatka z biblioteki, która w wielu realizowanych projektach wspomagała nas fachową wiedzą i wybierała dla nas ciekawe pozycje literackie na dany temat. W pobliżu naszego przedszkola mieści się kwiaciarnia – padł więc pomysł, aby udać się na spacer i zapytać pracującą tam panią, czy zechce zostać naszym ekspertem. Wysłałam drogą mailową pytanie do rodziców o zgłoszenie się do roli eksperta i następnego dnia mama Ali i dziadek Franka wyrazili chęć przyjścia do naszej grupy i zostali naszymi ekspertami. Ustaliliśmy termin wizyty, a informacja o tym wydarzeniu zapisana została na wizytówkach, które dzieci zabierały do domu, oraz wysłana w formie maila do rodziców. Zapisaliśmy to także w kalendarzu wydarzeń grupowych.
  Podczas spotkania z ekspertami: mamą Ali i dziadkiem Frania dowiedzieliśmy się ciekawych rzeczy o uprawie stokrotek w ogrodzie i na działce, o sposobie rozsadzania tych kwiatów i ich pielęgnowaniu. 
• Wyprawa w teren – zaplanowaliśmy dwie wyprawy w teren, do pobliskiego parku oraz do kwiaciarni. Szukając odpowiedzi na pytania dotyczące wyglądu stokrotek, rysowała się przed nami doskonała okazja do porównania różnych gatunków stokrotek. W kwiaciarni było kilka odmian stokrotek i dzieci przyglądały się kwiatom z uwagą. Pani odpowiadała na zanotowane przez nas pytania i wyjaśniała, jak można uprawiać stokrotki w domu na balkonie. Otrzymaliśmy w prezencie sadzonki trzech odmian stokrotek, a dwie wybrane kwitnące w doniczkach stokrotki kupiliśmy do naszej sali. Wykonanych zostało również dużo zdjęć z każdego typu stokrotkami. Podczas wyprawy do parku mieliśmy możliwość obserwowania stokrotek rosnących na trawniku. Kwiaty diametralnie różniły się od tych w kwiaciarni, a przede wszystkim rosły w zupełnie innym środowisku. 
• Szkic z natury – wyposażeni w podkładki, kartki i ołówki, w trakcie wyprawy do parku dzieci wykonały szkic stokrotki. Dzieci szkicowały same kwiaty i stokrotki rosnące w trawie. Szkice zostały wyeksponowane na wystawie w sali.

Przykłady ćwiczeń i zadań badawczych:
–    Obserwacja, z wykorzystaniem lup, stokrotek rosnących w ogrodzie przedszkolnym.
–    Wypowiedzi dzieci na temat wyglądu poszczególnych części stokrotki.
–    Wykopanie z ziemi kilku stokrotek, delikatne usunięcie nadmiaru ziemi i obserwacja systemu korzeniowego stokrotek, wykonanie zdjęć do ich późniejszego omawiania, następnie umieszczenie kwiatów ponownie w ziemi. 
–    Umieszczanie otrzymanych sadzonek w skrzyniach z ziemią i ich pielęgnacja.
–    Wyszukiwanie podobieństw i różnic między stokrotkami rosnącymi w parku i widzianymi w kwiaciarni.
–    Poznanie budowy stokrotki.

Zadania do wykonania w domu z rodzicami:
–    Poszukanie informacji o jednej wybranej odmianie stokrotek.
–    Czy i w jakiej postaci można spożywać stokrotki?
–    Czy i w jakiej postaci stokrotki mają zastosowanie w medycynie i kosmetyce?