Składanie papieru jako narzędzie całościowego rozwoju dziecka

Kreatywność i sztuka

Współczesne dzieci poddawane zbyt intensywnej stymulacji, dzieci tabletowe, cyfrowe zachowują się niekiedy jak gracz, który klika w ikonę na ekranie komputera, domagając się szybkiej zamiany kształtu bez rozumienia logiki samego procesu przekształcania informacji. Dlatego tak ważna jest w kształceniu metodyka wykorzystywania origami i stosowny dobór technik składania, szczególnie na poziomie pracy z dziećmi w przedszkolu.

Na składanie papieru jako wartościowy sposób pracy z dzieckiem zwrócił uwagę już w pierwszej połowie XIX w. niemiecki pedagog Friedrich Wilhelm Fröbel1. Uważał, iż etapowość zabawy gwarantuje sukces i rozwój dziecka w wielu sferach. Stosując origami w utworzonym przez siebie pierwszym systemie wychowania przedszkolnego, stał się prekursorem edukacyjnego wykorzystania tej sztuki w Europie. 
Pracując z dziećmi, a także z ich rodzicami, niemiecki pedagog zwracał uwagę, że składanie papieru nie tylko rozwija sprawność manualną, ale również ma wielki wpływ na rozwój sprawności językowej, wyodrębnionych czynności słuchania, czytania, może znacząco wpływać na pamięć, koncentrację i koordynację. 
Zachęcał do wykorzystywania origami w pracy z dzieckiem nie tylko pedagogów czy rodziców, lecz także terapeutów, wychowawców, a nawet lekarzy. Odkrywał funkcjonalność origami jako procesu składającego się z małych kroków, etapów umożliwiających dzieciom zbieranie drobnych kolejnych sukcesów motywujących do podejmowania wysiłku niekoniecznie związanego z samym składaniem, ale z każdą aktywnością, której pod wpływem origami podejmowało się dziecko. 

Dalekowschodnie korzenie sztuki origami

Sztuka origami przedstawiana jest jako japońska sztuka składania papieru. Kojarzy się najczęściej ze składaniem papierowych figurek zwierząt, roślin, pudełek, czapek i różnorodnych dekoracji z jednej kwadratowej kartki papieru, oczywiście bez użycia nożyczek czy kleju. Dużo w tym prawdy, ale również nieścisłości. Origami, jak każda sztuka, ma swą genezę, ciekawą historię, swych mistrzów, którzy na przestrzeni dziejów rozwinęli wiele technik składania. Historia ta obfituje w ciekawostki o kulturze, obyczajowości, a więc i o funkcji, jaką spełniała sztuka origami w społeczeństwach Dalekiego Wschodu, począwszy od starożytności, a skończywszy na XXI wieku. 
Składanie papieru jako element obyczajów, a nawet konkretnego kultu, pojawiło się w starożytnych Chinach. Do dzisiaj w wielu japońskich podręcznikach tej sztuki publikowane są schematy papierowych form jako tzw. modeli składanych według tradycji chińskiej. Chińczycy wykorzystywali składanie papierowych modeli w kulcie grzebania zmarłych na wiele lat, zanim Japończycy nadali tej sztuce nazwę origami. Zamożne rodziny chińskie układały w grobowcach swych zmarłych drogocenne przedmioty, atrybuty aktywności człowieka. Miejsca te, grabione przez plemiona koczownicze, z biegiem lat ozdabiane były nie realnymi przedmiotami, ale ich papierowymi replikami. Japońska badaczka Megumi Biddle2, systematyzując unikalne dokumenty o składaniu papieru, natrafiła na opisy tegoż kultu, który przetrwał wieki nawet w rodzinach niezamożnych, które papierowe figurki zanosiły na stosy pogrzebowe, aby dokonać spalenia wraz ze zmarłym. W niektórych regionach południowych Chin echa tychże obrzędów można odnaleźć np. w samych obyczajach składania papierowych form w dniu pogrzebu oraz w ornamentyce żałobnej sprzedawanego papieru do składania. 
Niezwykle ciekawą informację o genezie sztuki orgiami Megumi Biddle przedstawiła w analizie poematu chińskiego poety Tu Fu z VIII w. n.e. 
Poemat ten opisujący obyczaje i zwykłe życie wsi przedstawia taką oto scenę: stara żona rysuje na papierze kwadraty do gry w szachy. Zanim Chińczycy wynaleźli plansze do gry w szachy znane współcześnie jako gry tablicowe, kobiety chińskie kreśliły na papierze kwadraty za pomocą nie linijki, ale krawędzi zagiętej kartki. 
Ta wzmianka o zginaniu papieru jako narzędziu do kreślenia jest obecnie uznana w świecie jako najwcześniejsze źródło literackie o sztuce origami. Oczywiście w zapiskach tych nie istnieje jeszcze sama nazwa sztuki, która jest nazwą japońską i powstała dużo później niż poemat T...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań magazynu "Wychowanie w Przedszkolu"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI