Pracując w przedszkolu, możemy stać się niekiedy świadkami zachowań dzieci, które mają seksualny charakter.
Jest to nieuniknione, ponieważ to właśnie w wieku przedszkolnym dziecko eksploruje świat, siebie, relacje z innymi i dokonuje kilku nowych odkryć:
POLECAMY
- moje ciało jest źródłem nowych doznań. Dziecko odkrywa, iż dotykanie niektórych części ciała niesie za sobą inne, nieznane dotychczas doznania, dające przyjemność i odprężenie;
- ty jesteś inny/inna niż ja. Kontakt z innymi dziećmi w wieku przedszkolnym pozwala odkryć różnice w wyglądzie ciała dziewczynki i chłopca;
- my, to nie to samo co dwie oddzielne osoby. Znając siebie i swoje ciało, znając też rówieśnika odmiennej płci, dziecko zaczyna odkrywać łączącą ich relację, co z kolei prowadzi do podejmowania wspólnej aktywności, której najczęstszą formą są zabawy określane jako „erotyczne” lub „pseudoseksualne”1.
Dzięki powyższym odkryciom dziecko ma możliwość doświadczania siebie jako istoty seksualnej. A co na to dorośli? Zwykle budzi to w nich całą plejadę trudnych do poskromienia uczuć: od lęku, przez złość, poczucie wstydu, aż nawet do rozpaczy i poczucie bezradności. Te uczucia z kolei popychają ich do podejmowania różnych działań, nie zawsze jednak skutecznych i nie zawsze właściwych.
W związku z tym poniżej prezentuję kilka praktycznych porad dotyczących reagowania na wybrane przejawy seksualności dzieci. Świadomie nie dokonywałam rozróżnienia między dziećmi sprawnymi, neurotypowymi oraz dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną czy spektrum autyzmu. Opisane propozycje oddziaływań mogą bowiem odnosić się do wszystkich grup dzieci.
W literaturze wymienia się cztery kategorie przejawów seksualności prezentowanych przez małe dzieci, a zatem zachowania:
- masturbacyjne,
- orientacyjne (ich celem jest zdobycie informacji na temat różnic anatomicznych w budowie dziewczynek i chłopców, kobiet i mężczyzn oraz funkcji, jakie spełniają rzeczone różnice),
- interakcyjne (zabawy z innymi dziećmi),
- twórcze (rysunki, ulepianki o treściach seksualnych)2.
Ze względu na ograniczone ramy niniejszego artykułu, nie jest możliwe opisanie niniejszych zagadnień w szerszym kontekście. Odsyłam czytających do literatury na ten temat.
Masturbacja wczesnodziecięca
Jednym z najczęściej obserwowanych przejawów dziecięcej seksualności jest masturbacja. Podczas tych czynności można zaobserwować wyraźne pobudzenie emocjonalne, czerwienienie lub blednięcie, pocenie itp., po czym następuje kulminacja (choć u dziecka trudno nazwać ją orgazmem) prowadząca do zaprzestania masturbacji.
Czy wszystkie dzieci się masturbują?
Oczywiście nie wszystkie, ale duża część dorosłych pamięta ze swego dzieciństwa...