Podróż 4. Grać rolę czy być w roli – inspirujący świat dramy

Wswojej istocie z bogactwem różnorodnych środków artystycznego wyrazu, technik i gier ma wiele do zaoferowania wszystkim uczestnikom procesu nauczania, począwszy od najniższego stopnia edukacji do najwyższego. Wiele uczelni pedagogicznych uczyniło dramę jednym z kierunków studiów, wierząc w siłę jej ogromnych możliwości i sukces oddziaływań edukacyjnych i wychowawczych.
Ta intrygująca i fascynująca metoda pracy nie należy do najłatwiejszych. Wymaga bowiem od nauczyciela dobrego przygotowania merytorycznego. Chcąc efektywnie wykorzystać dramę w pracy z dziećmi, należy dokładnie poznać jej specyfikę wraz z całą gamą najważniejszych elementów, cech, technik w niej stosowanych oraz walorów, jakie proponuje. 
Myśląc o dramie, warto stworzyć sobie mapę dobrych skojarzeń, które mogą być pomocne w uchwyceniu jej skomplikowanej istoty. Starałam się, żeby mój przewodnik dramowy był prosty i zawierał najważniejsze pojęcia (elementy) charakteryzujące tę interesującą metodę nauczania. 
Najważniejszym elementem dramy jest szeroko rozumiana IMPROWIZACJA, czyli wymyślanie na bieżąco tego, co się mówi i robi na scenie. Improwizacja oparta jest na wypowiadaniu przez dzieci ich własnego, niewyuczonego tekstu związanego z ich osobistym i życiowym DOŚWIADCZENIEM. Uczestnicy dramy nie odgrywają przygotowanych ról, jak ma to miejsce w tradycyjnych formach teatralnych. Oni wchodzą w ROLĘ, budują ją, wykorzystując najważniejsze środki artystycznego wyrazu (ruch, gest, mina, słowo, dźwięk). Odtwarzając różne postacie ze świata rzeczywistego i fikcyjnego, bawią się rolą, budują rzeczywistość, korzystając ze swoich indywidualnych predyspozycji, aspiracji, angażując do działania ciało, emocje i WYOBRAŹNIĘ. Naturalna zabawa na scenie nigdy nie będzie przewidywalna, jeżeli dołączymy do niej jeden z najważniejszych elementów improwizacji, czyli KONFLIKT. Może być on oczywisty lub nieuchwytny, może wynikać z okoliczności lub charakteru człowieka. Wprowadzając napięcie jako dodatkowy czynnik (krzyk w lesie, zgubiona mapa turysty, rozbite okulary babci, sztorm na morzu, złość czarodzieja), spowodujemy, że najprostsze działanie stanie się przygodą pełną niesamowitych wrażeń. Napięcie zdecydowanie ma wpływ na dynamikę zdarzeń, wywołuje lęk, zagrożenie, niepewność, ból, pragnienie. Są to czynniki, które stymulują DZIAŁANIE. Uczestnicy dramy zawsze stoją przed ważnym zadaniem. Muszą znaleźć drogę do rozwiązania postawionego przed nimi problemu. Korzystają z bagażu własnych doświadczeń osobistych i kulturowych, uruchamiają wyobraźnię, pamięć, zmysły, swoje ciało, głos i w sposób kreatywny poszukują indywidualnych rozwiązań, dokonują samodzielnych wyborów. Stają się aktywnymi twórcami rzeczywistości, kreują postać i rozwijają wydarzenie, zmierzając do określonego celu. Charakter podejmowanej aktywności pozwala im na przeniesienie świata wewnętrznego do świata zewnętrznego – wyobrażenia pomysłów zamieniają w czyn. Przeżywając określone problemy i wspólnie je pokonując, uczą się rozumienia siebie i innych. Biorąc udział w doświadczeniu grupowym podczas realizacji wspólnych celów, wszyscy uczestnicy nawiązują kontakty międzyludzkie, dzielą się nie tylko przestrzenią, ale również swoi...