Orientacja przestrzenna

Propozycje ćwiczeń dla najmłodszych

Jednym z obszarów z zakresu edukacji matematycznej, jaki poznają dzieci w wieku przedszkolnym, jest orientacja przestrzenna. A więc jak nauczyć przedszkolaki:

• odróżniać stronę lewą od prawej,
• określać kierunki i ustalać położenie obiektów w stosunku do własnej osoby?

Zagadnienie orientacji w przestrzeni jest obszarem, z którym mamy styczność niemalże każdego dnia. Umiejętności z tego zakresu wykorzystujemy w wielu sytuacjach społecznych: w domu, w pracy, jak również w szkole i w przedszkolu2. Zdaniem Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej i Aleksandry Urbańskiej „orientacja w przestrzeni jest warunkiem dobrego funkcjonowania człowieka w otaczającej rzeczywistości. Jest to także umiejętność wymagana w szkole, na każdej lekcji, nie tylko matematyki”3. Tak rozumiana orientacja przestrzenna stanowi podstawę do kształtowania i rozwijania kolejnych umiejętności z różnych obszarów wiedzy. O ile w przypadku dorosłych znajomość schematu własnego ciała czy umiejętności dotyczące określania położenia przedmiotów względem siebie nie sprawiają zbyt dużych trudności, gdyż są bardzo dobrze utrwalone w naszej świadomości, w przypadku dzieci nie wszystko jest takie oczywiste. Dlatego też ważne jest, aby wprowadzać dzieci w świat pojęć związanych z funkcjonowaniem w przestrzeni społecznej już od najmłodszych lat.

Istota matematyki zawiera się w jej wolności.
Georg Cantor

Nauka orientacji w przestrzeni obejmuje kilka lat. Można wyodrębnić stadia, które określają kolejność wykonywanych wspólnie z dziećmi ćwiczeń:

• Znajomość schematu własnego ciała.
• Określanie położenia danego przedmiotu w odniesieniu do własnej osoby.
• Określanie położenia danego przedmiotu w stosunku do innej osoby.
• Określanie położen...