W dzisiejszym świecie w znacznie większym stopniu niż kiedyś dzieci doświadczają odmienności i różnic. Coraz częściej w przedszkolu obcują w kręgu kolegów z różnych grup etnicznych, religii, kultur, dzieci o różnym statusie materialnym. Na co dzień też spotykają się z odmiennością zachowań swoich kolegów, które mogą się im wydawać dziwne, obce. Z jednej strony będzie to wzbudzało w nich naturalną ciekawość, ale z drugiej może wywołać zdziwienie, rodzić dystans, a nawet odrzucenie. Z reguły jednak nie zdarza się, by „dziwne” dla malucha zachowania kolegi budziły jego niepokój.
POLECAMY
Kształtowanie wrażliwości na „odmienność” – tolerancja
Co to znaczy odmienność? Najprostszą definicją odmienności może być stwierdzenie, że w słowie tym kryje się wszystko, co odbiega od przyjętych w danej kulturze standardów „normalności”. „Inne” będą osoby niepełnosprawne, ktoś kto ma odmienne poglądy, zwyczaje, tryb życia, styl ubioru…
Korzystając z naturalnej otwartości dzieci, warto kształtować w nich wrażliwość na „inność”. Nazywana jest ona tolerancją i powinna się przejawiać w:
- otwartości na różnice, jakie istnieją między ludźmi,
- przejawianiu szacunku do tych różnic, odmienności i ich docenianiu,
- niezwykle trudnej nie tylko dla malucha umiejętności spojrzenia na świat z perspektywy drugiej osoby.
Tolerancja powinna się przejawiać w traktowaniu innych w taki sposób, w jaki sami chcielibyśmy zostać potraktowani.
Pamiętajmy!
Tolerancja odnosi się do ludzi, nie zachowań. Oznacza to, że szanujemy ludzi takich, jakimi oni są, ale nie musimy tolerować ich zachowań nieakceptowanych społecznie. Mowa tu o takich zachowaniach, jak: kłamstwa, kradzieże, przejawy agresji, obrażanie i znieważanie innych, zastraszanie, a także łamanie przepisów. W takich przypadkach wskazana jest stanowcza, jasna i konkretna postawa.
Kształtowanie wrażliwości na odmienność jest niezwykle istotne dla całościowego rozwoju małego człowieka, gdyż umiejętność akceptowania różnic będzie w przyszłości podstawą osiągania lepszych wyników w edukacji i samorealizacji w wielu innych aspektach życia. Czynnikiem wspomagającym rzeczywiste i osobiste odczuwanie sukcesu jest umiejętność rozumienia, doceniania różnic i nietraktowania tych różnic jako demotywatora swojej aktywności i współżycia z innymi. Obcowanie w środowisku na zasadach tolerancji wzbogaca sferę dojrzałości emocjonalnej, daje nowe pomysły, bazę dla poszerzenia doświadczeń zarówno w sferze życia osobistego, jak też kreatywności zawodowej.
Każdy nauczyciel powinien pamiętać o tym, że kształtowanie akceptacji i szacunku dla „inności” oraz umiejętności dostrzegania przez dzieci odmienności to wartości wpisane w edukację i wychowanie. Umiejętność tolerancji warunkuje adaptację dziecka najpierw w przedszkolu, później w szkole, gdzie dziecko bezpośrednio spotka się z różnymi przejawami odmienności. Każdy przedszkolak powinien czuć się akceptowany i umieć akceptować kolegów takimi, jacy są. Poprzez wspieranie dzieci w kształtowaniu postaw tolerancji rozbudza się jego samoakceptację, uznanie prawa do bycia innym niż rówieśnicy, posiadania odmiennego wyglądu, innej płci, prawa do sukcesu, ale też prawa do porażki, prawa do podejmowania różnorodnej aktywności dostosowanej do swoich potrzeb i możliwości rozwojowych, realizacji zainteresowań niezależnie od własnej odrębności psychofizycznej, płci. Ucząc dzieci tolerancji, należy też pamiętać o tym, że wiąże się ona także z kształtowaniem poczucia równorzędności obowiązków wobec siebie i innych ludzi, z którymi żyje dziecko i współpracuje.
W wychowaniu przedszkolnym dziecko traktowane jest jako podmiot wychowania. Zgodnie z założeniami zawartymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego: „celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka”. Realizacja tego celu ma przełożenie na konkretne zadania związane między innymi z rozwojem emocjonalno-społecznym dziecka.
Etapy nauki wrażliwości na odmienność
I. „Jaki jestem?” – aby umieć akceptować innych, musimy akceptować siebie
Budując poczucie własnej wartości, dziecko przechodzi...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
