„ Jestem wyjątkową częścią społeczeństwa”. Wspieranie przedszkolaków w rozkwicie indywidualności z szacunkiem do norm społecznych

Między standardami społecznymi a wyjątkowością jednostki

Czas nauki przedszkolnej to okres dynamicznego poznawania szerszego środowiska społecznego. Dziecko uczy się wtedy norm ważnych dla społeczeństwa, w którym funkcjonuje, oraz poznaje liczne role społeczne, które następnie ćwiczy – czy to w zabawie, czy też w rzeczywistości. Co ważne, zaczyna także dostrzegać oczekiwania, które żywi wobec niego otoczenie. Wpływ, jaki dorośli próbują wywierać na małego człowieka, to pewnego rodzaju zachęta do uczestnictwa w danej kulturze, gdyż jest on motywacją do poznawania zasad i pełnienia w przyszłości określonych powinności wobec innych. Najważniejsze, aby ów poziom oczekiwań wobec dziecka był odpowiedni i zawierał zobowiązania zarówno wobec społeczeństwa, jak i wobec rozwoju własnej indywidualności. Zbyt duże odchylanie w którąkolwiek stronę może przynieść opłakane skutki. 

Ważne!

• Nadmierne oczekiwania otoczenia dotyczące dostosowywania się do zasad sprawiają, że młody człowiek przestaje być podmiotem interakcji, a staje się jej przedmiotem. Nie może realizować i szukać swojej tożsamości oraz indywidualności, poświęca ją na rzecz innych, przez co nie rozwija w pełni swojego potencjału. Bycie „grzecznym dzieckiem” staje się jego przepisem na życie.
• Z kolei gdy życie społeczne pozostaje w cieniu, nie jest istotnym elementem wychowania, a na przód wysuwa się dbałość o bezwzględną realizację potrzeb i pragnień małego człowieka, istnieje ryzyko, że dziecko będzie uważało się za kogoś ponad innymi. Przy takim sposobie postępowania istnieje ryzyko wyobcowania ze społeczeństwa – pod kątem zarówno znajomości obowiązujących zasad, jak i odsuwania się od ludzi w związku z przekonaniem o swojej wyjątkowości i niepowtarzalności. Efektem takiej sytuacji może być roszczeniowe podejście do innych, gdyż będą oni stanowić jedynie źródło spełniania jednostkowych pragnień.
   

Dostarczanie możliwości naturalnych kontaktów w pozytywny sposób wpływa na stopień uspołeczniania sposobu myślenia i działań dziecka. Dzięki doświadczeniom wyniesionym ze wszystkich swych kontaktów dziecko konfrontuje się z różnorodnością świata społecznego i różnorodnością sposobów myślenia o świecie, uczy się planować i wnioskować oraz działać w rozmaitych okolicznościach, poznaje normy i reguły społeczne i uczy się ich oraz zapoznaje się nie tylko z różnymi rolami społecznymi i płciowymi, ale i różnymi sposobami ich pełnienia (J. Matejczuk, Opieka i wychowanie. Wiek przedszkolny). To właśnie przedszkole jest miejscem, w którym zachodzi tzw. socjalizacja wtórna. Dzięki przyjęciu odpowiedniej, wypośrodkowanej perspektywy istnieje duża szansa na zrównoważony proce...