Gdy dobrze popatrzę… wszystko zobaczę!

Bardzo ważnym zadaniem związanym z przygotowaniem do nauki czytania i pisania jest doskonalenie percepcji wzrokowej, a w szczególności procesu analizy i syntezy wzrokowej i pamięci wzrokowej, u których podstaw leżą procesy spostrzegania wzrokowego. Dziecko w wieku przedszkolnym ujmuje zazwyczaj przedmioty i sytuacje jako całość. Patrząc na obrazek, odpowie bez zastanowienia, że widzi plażę i bawiące się dzieci, a zapytane o szczegóły, będzie wnikliwie oglądać poszczególne fragmenty obrazka, a więc dokona analizy. Dobrze wykształcone procesy analizy i syntezy wzrokowej nie tylko ułatwiają orientację w codziennym życiu, ale ułatwiają proces nabywania umiejętności czytania i pisania. Dostrzeganie i określanie różnic pomiędzy różnego rodzaju przedmiotami, obrazkami, symbolami graficznymi to najlepsza droga do wyodrębniania liter poprzez zauważenie bardzo niekiedy nieznacznych różnic między nimi. Proces spostrzegania i dokonywania analizy i syntezy wzrokowej jest rozwijany w różnorodnych sytuacjach życia przedszkolnego, takich jak codzienna zabawa, prace samoobsługowe, porządkowanie zabawek, segregowanie materiałów przyrodniczych, a nie tylko podczas zajęć dydaktycznych. Istotną rolę odgrywają tu też zabawy konstrukcyjne, układanki, mozaiki, układanie i konstruowanie dowolne oraz w przypadku dzieci starszych również według wzoru, z uwzględnieniem kompozycji asymetrycznej i abstrakcyjnej. Sprzyjają one nie tylko doskonaleniu percepcji wzrokowej, ale ćwiczą także pamięć wzrokową i zdolność do dostrzegania wzajemnych stosunków, jakie zachodzą pomiędzy poszczególnymi elementami. Zajęcia te ćwiczą także pamięć wzrokową i zdolność do dostrzegania wzajemnych stosunków, jakie zachodzą pomiędzy poszczególnymi elementami. Podobną rolę może odgrywać układanie obrazków z części, których liczba stopniowo powinna wzrastać, a treść obrazków od pojedynczych elementów coraz bardziej powinna się komplikować. Zbliżoną rolę ma oglądanie przez dzieci i porównywanie wszelkich ilustracji, historyjek obrazkowych, fotografii. Podczas oglądania, podobnie jak w procesie odczytywania tekstu, dziecko koncentruje uwagę nie tylko na obrazie czy elemencie aktualnie oglądanym, lecz powraca myślą do tego, co widziało uprzednio, porównuje widziany obraz z dotychczasowym doświadczeniem. Jednak organizując sytuacje dydaktyczne, należy pamiętać, by w określaniu różnic i podobieństw między przedmiotami przechodzić stopniowo od operacji na konkretnych przedmiotach do ich wyobrażeń w postaci rysunków (obrazów graficznych), a następnie do coraz bliższych abstrakcji – symboli. Pamiętać też trzeba, że rozwój spostrzegania kształtów graficznych jest uzależniony od stopnia ich skomplikowania.

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności trzylatka

Spostrzeganie najmłodszego przedszkolaka ma charakter jeszcze nieukierunkowany. Związane jest to oczywiście z małą koncentracja uwagi i jej mimowolnym charakterem. Stąd konieczne jest prowadzenie różnych ćwiczeń, zabaw, które w pierwszej...