Rumiane jabłuszko
W radiowej audycji umuzykalniającej Marii Wieman z września 1972 r. usłyszałam piosenkę o jabłkach, która skradła serce nie tylko moje, ale także grupy pięciolatków w minionym roku przedszkolnym.
To piękna słowacka melodia ludowa, do której polskie słowa napisał Jacek Hilchen. Tytuł piosenki brzmi Rumiane jabłuszko. Jej nagranie znajduje się w serwisie YouTube. Pragnę poniżej przypomnieć propozycję zabawy przedstawioną w audycji radiowej, jak również własną propozycję tańca i zabaw rytmicznych do piosenki.
Słuchamy z dziećmi piosenki, a następnie staramy się, by klaśnięciem w dłonie lub uderzeniem w bębenek zaznaczyć każde „hej!” w piosence. Pozwoli to słuchaczom usłyszeć muzyczny akcent na początku taktu, a także zwróci uwagę, że każda zwrotka piosenki zaczyna się w ten sam sposób. Następnie będziemy z dziećmi realizować muzyczną zabawę ze śpiewem. Wszyscy uczestnicy tworzą koło, a solista, któremu wręczamy kosz z jabłkami, wchodzi do środka. Poniżej przedstawiam przebieg zabawy.
Zwrotka I
Hej, pełno jest jabłek w naszym sadzie (bis)
Dzieci idą miarowym krokiem w prawo, a solista w przeciwną stronę, trzymając rękę z jabłkiem wyciągniętą przed sobą.
Jabłuszko rumiane, słońcem malowane podaruję (bis)
Wszyscy zatrzymują się i śpiewa tylko solista. Dzieci klaszczą miarowo, a solista tańczy wewnątrz koła w podskokach.
POLECAMY
Zwrotka II
Hej, pełno jest jabłek w naszym sadzie (bis)
Przebieg zabawy jak w zwrotce I. Wszyscy się zatrzymują, solista podchodzi do wybranego dziecka i daje mu jabłko.
Kłaniają się sobie wzajemnie.
Komu podaruję, ten mi podziękuje za jabłuszko (bis)
Solista w wybranym dzieckiem chwytają się pod lewą rękę (prawa uniesiona) i tańczą w obrotach, podskakując z nogi na nogę. Pozostałe dzieci klaszczą jak w I zwrotce.
Zwrotka III
Hej, pełno jest jabłek w naszym sadzie (bis)
W środku koła pozostaje to dziecko, które otrzymało jabłko, poprzednie wraca do koła.
Przebieg zabawy jak w zwrotce I.
Pod drzewami w sadzie jesień jabłka kładzie kolorowe (bis)
Wszyscy si zatrzymują. Solista, śpiewając, kładzie jabłko na ziemi, potem dołącza do dużego koła.
Wszyscy klaszczą jak w poprzednich zwrotkach.
Podczas wspólnej zabawy dzieci z pewnością przyswoiły już warstwę rytmiczną oraz melodię piosenki. Proponuję więc ćwiczenie rytmiczne, w którym wykorzystamy charakterystyczny rytm powtarzający się w piosence do słów: Hej, pełno jest jabłek! Możemy go zapisać w prosty sposób.
Rytm ten możemy wspólnie wykonać na instrumentach perkusyjnych lub zagrać na papierze śniadaniowym, bibule lub wyciętych z papieru jabłkach. Podczas gry zrytmizujmy także słowo: ja-błu-szko. Następnie spróbujmy podzielić się na dwie grupy: instrumentalną i wokalną. Grupa instrumentów ma za zadanie przez cały czas trwania / śpiewania piosenki grać powyższy rytm. W ten sposób powstanie ostinato rytmiczne. Równie ciekawie zabrzmi ostinatosłowno-szeptane. Podczas gdy jedna grupa będzie szeptać „ja-błu-szko”, druga wykona pierwszą zwrotkę piosenki.
Zabawę z rytmem możemy kontynuować. Tym razem wykonajmy go w inwersji: dwie ósemki i ćwierćnuta (dwie połówki jabłka, następnie całe). W ten sposób wykonamy rytm trzeciego taktu. Kiedy dzieci będą bez kłopotu grać rytm od przodu i na wspak, okaże się, że potrafią wykonać przebieg rytmiczny niemal całej piosenki! Warto spróbować ułożyć jej rytm z jabłek i ich połówek, które bardzo dobrze obrazują stosunek wielkości ćwierćnuty do dwóch ósemek, powstałych po podziale wartości na pół.
Poniżej przedstawiam nuty piosenki wraz z owocowym zapisem. Półnuty, które wybrzmiewają najdłużej, celowo zostały oznaczone koszem jabłek. Dzieci, klaszcząc lub grając rytm piosenki, mogą w tym miejscu nakreślić w powietrzu okrąg.
Kolejna propozycja zabawy z tą piosenką to wykonanie tańca, którego rekwizytem uczynimy jabłka. Można je wyciąć z papieru, ale jeszcze lepiej rozdać dzieciom prawdziwe. Dzieci stoją w dwóch kołach współśrodkowych zwrócone twarzami do siebie. Każde dziecko w prawej dłoni trzyma jabłko.
Zwrotka I
Hej, pełno jest jabłek w naszym sadzie (bis)
Dzieci idą miarowym krokiempo obwodzie koła, każde koło w swoje prawo (siedem kroków i zatrzymanie, zwrot). Następnie idą siedmioma krokami w lewo, dochodzą do swojej pary, obracają się twarzami do siebie.
Jabłuszko rumiane, słońcem malowane podaruję (bis)
Dzieci chwytają się za lewe dłonie, następnie zakreślają okrąg nad głową prawą ręką i zamieniają się miejscami. Następuje powtórka na bis.
Zwrotka II
Hej, pełno jest jabłek w naszym sadzie (bis)
Przebieg zabawy jak w zwrotce I.
Komu podaruję, ten mi podziękuje za jabłuszko (bis)
Dzieci wykonują haczyki (za lewe ręce) i podskoki.
Podają sobie jabłko do lewych dłoni.
Następnie wykonują haczyki (za prawe ręce), podskoki
i podają jabłko do prawych dłoni.
Zwrotka III
Hej, pełno jest jabłek w naszym sadzie (bis)
Dzieci idą parami po kole.
Pod drzewami w sadzie jesień jabłka kładzie kolorowe (bis)
Dzieci się zatrzymują. Wybrana para przechodzi pod tunelem utworzonym z rąk, w momencie przechodzenia dzieci z pary opuszczają ręce z jabłkami i siadają.
Posłała mnie matka
Kolejna piosenka, którą chciałabym zaproponować, to wielkopolska melodia ludowa Posłała mnie matka. Charakteryzuje ją wesoła melodia, proste słowa, ma jedynie dwie zwrotki, zatem jest łatwa do zapamiętania. Możemy wprowadzić ją do repertuaru dzieci czteroletnich i starszych. Propozycja tańca została przygotowana z myślą o młodszych dzieciach, dlatego starałam się uwzględnić ich możliwości wykonawcze, jednocześnie zachowując te elementy ruchowe, które są charakterystyczne dla oryginalnego wykonania. A są to: tupnięcia, podskoki oraz krok polki wykonany po obwodzie koła, który ze względu na możliwości wykonawcze został zamieniony na krok dostawny.
Dzieci stoją parami po kole, zwrócone twarzami do siebie.
Takty 1. i 3.: na pierwszą i trzecią ósemkę dzieci wykonują tupnięcie prawą i lewą nogą.
Takty 2. i 4.: na pierwszą ćwierćnutę dzieci wykonują tupnięcie prawą nogą z zatrzymaniem.
Takty 5.–8.: dzieci, trzymając się za ręce, idą krokiem odstawno-dostawnym po obwodzie koła – cztery kroki. Przy powtórce zmieniają kierunek ruchu.
Zabawa rytmiczna
Zabawa ma na celu utrwalenie metrum dwumiarowego. Dzieci otrzymują od nauczycielki piłki lub jabłka. Razem z nauczycielką przekładają owoc z prawej do lewej ręki na początku każdego taktu. Następnie na refren pozwalają jabłku potoczyć się po podłodze. W dalszej części mogą usiąść naprzeciwko siebie w parach. Analogicznie podczas zwrotki przekładają jabłko z ręki do ręki, na refren toczą jabłko po podłodze, by trafiło do partnera. Przy powtórce refrenu wykonują ruch ponownie i jabłka wracają do właścicieli (podobne ze stocka).
***
To tylko kilka propozycji z jesiennego sadu. Są z pewnością mniej popularne niż znana dzieciom piosenka do melodii kujawiaka Czerwone jabłuszko czy niezwykle lubiane Małe czerwone jabłuszko autorstwa państwa Jagiełłów. Zachęcam, by jesienią spróbować wszystkich odmian i włączyć wybrane przez Czytelników piosenki do przedszkolnego repertuaru.
