Niemal wszystkie dzieci, z którymi pracowałam z wykorzystaniem przedstawionego poniżej scenariusza, doskonale wiedzą, czym jest psi zaprzęg, jeszcze zanim zaczniemy rozmawiać o nim i o niezwykłych psach, które ciągną sanie po lodzie lub śniegu. Tym bardziej że na poprzednich spotkaniach rozmawialiśmy o różnych psich zawodach, w tym o psach mieszkających na dalekiej Północy.
Przy okazji zajęć w miesiącach zimowych warto zwrócić się w kierunku niesamowitej kultury i obyczajów ludzi mieszkających w regionach Arktyki, zwierząt zamieszkujących te bezwzględne tereny i kuzynów naszego Psa Plamka, odpornych i silnych psów, takich ras jak husky, samojed czy alaskan malamute. Sanie ciągnięte przez te czworonogi służyły Eskimosom do transportu np. poczty, ekwipunku, zwierzyny czy środków medycznych. Współcześnie coraz częściej zastępuje się je skuterami śnieżnymi lub samolotami, ale nadal organizowane są zawody sportowe psich zaprzęgów.
Psy zaprzęgowe to niezwykłe zwierzęta, które wykonują swoje zadanie ze względu na wyjątkową relację z człowiekiem. Są wytrzymałe na warunki pogodowe i są w stanie biec po śniegu lub lodzie nawet kilkadziesiąt kilometrów w ciągu doby na bardzo wytrzymałych łapach. Są inteligentne, skore do wykonywania zadań i na tyle silne, by przebiegać długie dystanse w ujemnej temperaturze. Nasze domowe psiaki spożywają ok. 1500–1700 kalorii dziennie, tymczasem psy zaprzęgowe potrzebują aż 10 000 kalorii!
Na Arktyce żyje wiele niezwykłych zwierząt: niedźwiedzie polarne, foki czy renifery. Ich otoczenie jest białe, pełne lodowych gór i kier. Eskimosi, nazywani przez siebie Inuitami, nauczyli się żyć w krainie, w której nie ma warzyw i owoców, zachowując niespotykane zdrowie i odporność. Nie znają trawy i beztroskich kąpieli w morzu w czasie wakacji. Potrafią wybudować igloo, łowić ryby przez przerębel i podróżować wiele kilometrów w takim zimnie, jakiego my w Polsce nie doświadczamy. Jest to jedna z niewielu kultur, które doskonale radzą sobie bez współczesnych zdobyczy cywilizacji. Czy dzieci wyobrażają sobie życie bez warzyw i owoców? Bez telefonów, telewizorów i komputerów, słodyczy i fast foodów?
Grupy wiekowe: starsze przedszkolaki |
Temat: niezwykły świat Eskimosów i psów zaprzęgowych |
Cel ogólny zajęć |
Wsparcie całościowego rozwoju podczas aktywności związanej z poznawaniem kultury Eskimosów, zwierząt zamieszkujących obszar arktyczny i subarktyczny oraz psów zaprzęgowych |
Cele operacyjne: doświadczenia w obszarach rozwojowych |
Poznawczy obszar rozwoju. Dziecko:
Emocjonalny obszar rozwoju. Dziecko: POLECAMY
Społeczny obszar rozwoju. Dziecko:
Fizyczny obszar rozwoju. Dziecko:
|
Metody i techniki: |
|
Narzędzia, materiały: |
|
Przebieg zajęć
- Zabawa powitalna – „Polarne misie”.
Przywitaj się z dziećmi i Psem Plamkiem. Zaproś dzieci do tańca misiów polarnych. Proponuję utwór z Krainy Lodu pt. Winter Waltz – ma zimowy charakter i jest bardzo taneczny.
Zaczaruj dzieci tak, aby zamieniły się w niedźwiedzie polarne – chodzą leniwie na czterech łapach w rytm muzyki. Zrób pauzę – wszystkie misie zastygają w bezruchu i nasłuchują. Kiedy znów wybrzmiewa muzyka, misie polarne tańczą na dwóch tylnych łapach. Podczas pauzy znowu zastygają w bezruchu. Na dźwięk muzyki dobierają się w pary i tańczą jak dwa niedźwiedzie. Pauza i bezruch, podczas którego rozłóż dużo białych kartek na dywanie. Na dźwięk muzyki niedźwiedzie tańczą, ale na krach lodowych (białych kartkach).
Kontynuuj zabawę podczas dwóch, trzech odtworzeń utworu (jest dość krótki). Jako nauczyciel uczestnicz w zabawie lub prezentuj wykonanie niedźwiedzich ruchów i tańca.
- Czy znacie arktyczne zwierzęta?
Zapytaj dzieci o zwierzęta zamieszkujące Arktykę. Czy wiedzą, gdzie to jest? Jaka panuje tam pogoda i temperatura? Czy słyszały kiedyś o reniferach, niedźwiedziach polarnych, fokach, Eskimosach, Inuitach, igloo i psach zaprzęgowych? Psy zaprzęgowe – to znaczy jakie? Czy ciągną tylko sanie? Czy każdy pies może być psem zaprzęgowym? Dlaczego nie? Dlaczego ludzie na dalekiej, mroźnej Północy przemieszczają się na zaprzęgach, a nie np. rowerem lub samochodem?
- Wspólne wysłuchanie wiersza pt. Arktyka.
Słyszałyście, dzieci drogie,
O krainie w pełnym mrozie?
Śniegu tam jest pod dostatkiem,
Wiosną, zimą, nawet latem.
Nie brakuje tam też lodu,
Wy nie znacie tego chłodu.
Chociaż drzewa tam nie rosną,
Ni jesienią, ani wiosną,
Żyją tam zwierzęta silne,
Które lubią mieszkać w zimnie.
Misie białe i polarne
Renifery, foki stadne.
Ludzie też tam zamieszkują,
Igloo w lodzie swe budują.
Eskimosi, dzieci drogie,
To są ludzie, co się zowie!
To spod lodu rybkę złowią,
Na surowo zjeść ją mogą.
To pojadą psim zaprzęgiem
Na swych saniach,
gdzie wzrok niesie.
Choć bałwana lubisz lepić
I na sanki wyjść do dzieci,
Jest tam inny rodzaj zimy,
A my lato tak lubimy!
Przeczytaj lub wyrecytuj wiersz jeden raz. Przygotuj ilustracje lub zdjęcia prezentujące wymienione w wierszu elementy, zwierzęta i bohaterów oraz kilka więcej, np. zdjęcia igloo, Eskimosa, sań, psiego zaprzęgu ciągnącego sanie po lodzie, Eskimosa łowiącego ryby w przerębli, krajobrazu arktycznego, eskimoskich dzieci w futrach, psów ras husky i samojed, bałwana, sanek itp. Poproś dzieci, aby wskazały zdjęcia prezentujące to, co pojawiło się w wierszu. W razie potrzeby przeczytaj lub wyrecytuj wiersz jeszcze raz.
- Omówienie wiersza.
- Jaka jest pogoda w opisywanej krainie?
- Czy ta pogoda przypomina jedną z naszych pór roku?
- Czego najwięcej jest na Arktyce?
- Jakie zwierzęta pojawiły się w wierszu?
- Jak nazywają się ludzie mieszkający na dalekiej Północy?
- Czym zajmują się Eskimosi?
- Jak nazywa się dom Eskimosów?
- Co to jest psi zaprzęg?
- Co ciągną psy w zaprzęgu?
- Po co Eskimosom psi zaprzęg?
- Czy dzieci też chciałyby mieszkać w tak zimnej krainie?
- Zabawa ruchowa – „Igloo z dzieci”.
Podziel grupę na dwa lub kilka zespołów. Pokaż dzieciom duże zdjęcie igloo i omów jego budowę. Następnie pokaż zdjęcie psiej budy. Zwróćcie z dziećmi uwagę na to, co różni obie konstrukcje, i poszukajcie cech wspólnych. Poproś maluchy, aby wyobraziły sobie, że dywan to kartka, a dzieci muszą ze swoich ciał stworzyć budę (jedna grupa) i igloo (druga grupa). Jeżeli miałoby to sprawić trudność, pokaż wykonanie zadania za pomocą patyczków, liczmanów lub puchatych drucików. Zrób zdjęcia i poproś grupy, aby zamieniły się zadaniami. Ponownie zrób zdjęcia. Zaprezentuj je na tablicy multimedialnej (lub w inny sposób) i porozmawiajcie o pracy.
Podczas wykonywania zadania Pies Plamek może się przechadzać i oceniać pomysły. Na zakończenie porozmawiajcie o tym (w tym również Wasz czworonożny bohater), w którym domku mieszkałoby mu się lepiej i dlaczego.
- Układanie puzzli o psim zaprzęgu.
Opowiedz dzieciom o psim zaprzęgu: czym jest i jak wygląda (zaprezentuj kilka zdjęć zaprzęgu, w którym jest od jednego do kilkunastu psów, z małymi i dużymi saniami). Psy są uczone do ciągnięcia sań od pierwszych miesięcy życia. Każdy pies ma swoje miejsce w zaprzęgu. Jeżeli uczymy go biegu po danej stronie, on już zawsze powinien tam biegać. Podobnie jest z miejscem z przodu lub z tyłu. Psy, które to robią, są silne, wytrzymałe na chłody i uwielbiają biegać. Pokonują nawet kilkanaście kilometrów dziennie i poruszają się z prędkością samochodu jadącego przez miasto (30–50 km/h).
Przygotuj cztery ilustracje, które tworzą spójną historię i ciąg przyczynowo-skutkowy pokazujący psi zaprzęg, np. Eskimos podchodzi do sań i zapina psy, Eskimos jedzie saniami z psami, dojeżdżają w wybrane miejsce i Eskimos buduje igloo, a psy układają się do snu. Potnij je na kilka części tak, aby tworzyły puzzle. Pies Plamek wybiera zestawy i rozdaje je dzieciom w grupach. Grup jest tyle, ile ilustracji w historii (np. cztery elementy = cztery grupy).
Po ułożeniu puzzli poproś wszystkich o próbę znalezienia ciągu logicznego. Pies Plamek ocenia zadanie.
- Zabawa ruchowa – „Ścieżka w Lodowej Krainie”.
Porozmawiaj z dziećmi o poprzednim zadaniu. Dlaczego Eskimosi przemieszczają się po lodowych ostępach psimi zaprzęgami? Auta czy rowery nie sprawdziłyby się w tak zimnym miejscu. Zwróć uwagę na ciężar pracy zwierząt. Wykonują ją w ekstremalnych warunkach pogodowych, biegają na swoich wytrzymałych na zimno łapach, sypiają na mrozie, w śniegu, i świetnie radzą sobie z wysiłkiem. Czy gdyby nie człowiek, wykonywałyby takie zadania? Oczywiście nie. Pozwalają się wychowywać i szkolić, a później mu pomagają.
Praca psa zaprzęgowego wymaga nie lada koordynacji i współpracy! Zwierzęta polegają na sobie nawzajem, jak i na całej sforze. Spróbujcie sami!
Podziel dzieci na zespoły dwuosobowe i każdej parze wręcz osiem elementów koła hula-hoop. Poproś, aby razem złożyły przyrząd. Zwróć uwagę, że...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań magazynu "Wychowanie w Przedszkolu"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!