„Poznajmy się!”

Trening umiejętności społecznych

Trening umiejętności społecznych jest tym, bez czego nie możemy się obejść, a co przyswajamy już od wieku niemowlęcego. Podczas piastowania przez rodziców dziecko obserwuje pierwsze wzorce interakcji. Doświadcza nie tylko określonych zachowań. Ich urzeczywistnianie wpływa na neurologiczny i chemiczny rozwój mózgu. Naturalne reagowanie rodzica na potrzeby i nastroje potomstwa, nawiązywanie i utrzymywanie kontaktu wzrokowego, obserwowanie, analizowanie i interpretowanie wyrazu twarzy są fundamentami przyszłych kompetencji społecznych. Sprzyja to również kształtowaniu systemu regulacji emocji: samoregulacji i samokontroli¹. Każde dziecko musi być kochane, wspierane, rozumiane, jak również powinno dzielić wszelkie doświadczenia z bliskimi, nie tylko te przyjemne². Każdy dotyk, okazywanie troski, kontakt fizyczny są podstawowymi działaniami, dzięki którym rodzic zapewnia prawidłowy rozwój pierwszych kompetencji społecznych, a ich brak może wywołać długofalowe konsekwencje³. 

Poddawanie niemowlęcia silnym stresorom, takim jak stałe ignorowanie płaczu, jest szczególnie niebezpieczne, gdyż wówczas w jego organizmie gwałtownie wzrasta poziom kortyzolu. Hormon ten negatywnie wpływa na rozwój układów neuroprzekaźnikowych, a to może w przyszłości powodować trudności z samoregulacją. Zaburzenia w rozwoju kory przedczołowej mogą negatywnie oddziaływać na umiejętność odczuwania więzi z innymi ludźmi, radzenie sobie ze stresem czy rozumienie punktu widzenia innej osoby⁴.

Wszystko zaczyna się od obserwacji norm i zasad, a te dziecko zaczyna naśladować. Kiedy rozwinie swoje umiejętności językowe (rozumienie i artykułowanie mowy), dowiaduje się, czego się od niego oczekuje, może formułować prośby lub odmowy.

Doświadcza różnych uczuć, samo daje im wyraz i zaczyna je poprawnie nazywać. Nawiązuje relacje, uczy się, jak być członkiem grupy, a później, jak z powodzeniem radzić sobie w zawiłym świecie interakcji społecznych⁵. To kontakty z innymi, poczucie przynależności sprawiają, że jesteśmy spełnieni i szczęśliwi, również w wieku przedszkolnym⁶. 

Czym więc są umiejętności społeczne? Spośród wielu definicji najbardziej wyczerpującą w moim odczuciu jest ta stworzona przez Annę Matczak w 2007 r. Mówi ona, iż są to „złożone umiejętności warunkujące efektywność radzenia sob...