Jak rozmawiać o wykluczeniu

Grupa wiekowa: dzieci w wieku 6 lat

Czas: 60 minut

Cele ogólne

Dziecko: w zakresie fizycznego obszaru rozwoju: •    uczestniczy w zabawach ruchowych: przybieranie pozy, pantomima, •    wykazuje sprawność ciała;  w zakresie emocjonalnego obszaru rozwoju: •    rozpoznaje i nazywa emocje związane z postacią bohaterki baśni i współczesnych kopciuszków, •    szanuje emocje koleżanek i kolegów, •    nazywa własne emocje, •    jest wrażliwe; w zakresie społecznego obszaru rozwoju: •    przejawia poczucie własnej wartości, •    rozumie, co znaczy być kopciuszkiem, •    z empatią mówi o koleżankach i kolegach, •    słucha uważnie czytania i wypowiedzi nauczyciela oraz dzieci, •    czeka na swoją kolej w wypowiadaniu się na temat, •    współpracuje w grupie, •    podejmuje decyzje, •    oczekuje uwagi dla siebie; w zakresie poznawczego obszaru rozwoju: •    wzbogaca słownictwo związane z wyrazami: kopciuszek, odrzucenie, wykluczenie, •    rozumie treść opowiadania, •    słucha uważnie, ze zrozumieniem podczas czytania przez nauczyciela oraz słucha wypowiedzi kolegów i koleżanek, •    odpowiada na pytania, •    wypowiada się na temat, •    pracuje twórczo, •    poznaje nowe słowa, •    rozwija wyobraźnię

Strategie z podstawy programowej

W przeważającej części strategia percepcyjno-innowacyjna

Integracja treści polonistycznych, społecznych

Ćwiczenia w mówieniu łączą się ze słuchaniem, z doskonaleniem języka dziecka, z programem wychowawczym (odrzucenie, wykluczenie, złe traktowanie), z przyrodą (odgłosy przyrody)

Metody i formy pracy na zajęciach

techniki dramy: poza, pantomima, metoda ćwiczeń – ćwiczenie słownikowe, rozmowa, praca indywidualna, praca w grupach, praca zespołowa

Pomoce naukowe, materiały

Tekst baśni Kopciuszek [w:] Jakub i Wilhelm Grimm, Baśnie, wyd. Greg, Kraków 2005, s. 163–165.

Przebieg zajęć

• Zabawa integracyjna. 
  Nauczycielka dzieli dzieci na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje jedno zadanie:
  grupa I – dzieci wchodzą w role ptaków leśnych (naśladują ptaki głosem i ruchem),
  grupa II – dzieci mają naśladować leśne zwierzęta głosem i ruchem,
  grupa III – dzieci naśladują szum lasu.
  Po krótkim przygotowaniu grupy występują kolejno, a następnie na znak nauczycielki wszystkie razem prezentują spektakl pt. W lesie.

Uwaga 
Zabawa integruje dzieci, które przez zabawę uczą się rozpoznawać zwierzęta leśne, ptaki, odgłosy lasu. Ponadto uczą się współpracy w grupie, podejmowania decyzji indywidualnych i grupowych.

• Nauczycielka rozdaje dzieciom białe kartki papieru. Dzieci indywidualnie mają wyrwać z tej kartki klucz (nie składają kartki, nie wycinają, po prostu wyrywają).
• Gdy klucze są gotowe, nauczycielka chwali pracę dzieci, mówi, że klucze są piękne, kolorowe, i zadaje pytanie: Z jakiego tworzywa jest twój klucz?

Uwaga 
Nauczycielka tym pytaniem delikatnie sugeruje, że klucze mogą być wykonane z różnych materiałów. Ale nie mówi o tym, daje dzieciom szansę, aby same wpadły na ten pomysł. Dzieci mogą powiedzieć, że klucz jest np. z metalu, z drutu, z plasteliny, ale powiedzą też, że z papieru. I tę odpowiedź nauczycielka też przyjmuje. 

• Gdy wszystkie dzieci się wypowiedzą, nauczycielka proponuje, aby każde dziecko otworzyło kluczem furtkę do ulubionej baśni, bajki, opowiadania. Dzieci wykonują ruch otwierania furtki i wymieniają ulubioną baśń, bajkę, opowiadanie. Jeśli nie wymienią baśni Kopciuszek, nauczycielka dziękuje dzieciom i proponuje, aby wszyscy jednocześnie otworzyli furtkę do baśni Kopciuszek (ta baśń była przeczytana przez panią poprzedniego dnia).

Uwaga 
Ćwiczenia 2, 3 i 4 mają na celu rozwój wyobraźni dzieci, diagnozują, czy dzieci znają tytuły przeczytanych baśni i innych książeczek, usprawniają małą motorykę. W dramie stanowią strategię i konwencję. Gdy dzieci wyrywają klucz, to jest strategia, przygotowanie do przejścia do dramy. Rozmowa o kolorach klucza i tworzywie, z jakiego jest wykonany, to już konwencja, wejście w dramę. Otwieranie furtki kluczem to też konwencja. Gdy dzieci wymieniają tytuły baśni i innych opowiadań, nauczycielka wcześniej prosi, aby dzieci wymawiały je głośno i wyraźnie.

• Nauczycielka czyta fragment baśni, a dzieci, słuchając, mają zwrócić uwagę na opis dziewczynki i jej sytuacji domowej po śmierci matki.
• Rozmowa. 
  Nauczycielka zadaje pytania do tekstu:
  –  Czego dowiedzieliście się z przeczytanego tekstu? 
  –  Czy dziewczynka była szczęśliwa? Dlaczego tak? Dlaczego nie?
  Dzieci, siedząc w kręgu, kolejno wypowiadają się na ten temat.
• Co przeżywała dziewczynka? Poza.
  Dzieci wchodzą w rolę dziewczynki i przybierając pozę, wyrażają jej emocje, a następnie kolejno mówią, co czuła dziewczynka w domu macochy.

Uwaga 
Ćwiczenie ma na celu wzbudzić w dzieciach empatię. Każde dziecko powinno wyrazić w pozie uczucia dziewczynki. Jeśli dziecko się nie wypowie, nauczycielka proponuje wypowiedzenie się kolejnemu dziecku, a następnie wraca do poprzedniego dziecka. Chodzi o to, żeby wszystkie dzieci mówiły, słuchały, pracowały na zajęciach, a nie tylko te, które się zgłaszają. Powoli wszystkie dzieci zaczną się uaktywniać. Ważne, aby dzieci uzasadniały swoją wypowiedź, dlatego pani dodaje pytanie: Jak myślisz, dlaczego? (przygotowanie do wypowiedzi retorycznej, do nauki argumentowania).

• Nauczycielka zadaje pytania:
  ...